Hoe vaak moet ik euthanasie vragen voordat ik ernstig word genomen? 
Hoe vaak moet ik zeggen dat ik ernstig en ondragelijk lijd voordat iemand mij gelooft? 

Mijn moeder herhaalt haar vraag nu al maanden aan iedereen die bij haar komt. Zowel de huisarts, de poetsdienst, de huishouddienst. Ja, zelfs de keren dat ze op controle moet bij de nierspecialist of de cardioloog: ik wil euthanasie.

Niet dat ze ondraaglijke pijnen heeft. Ze heeft veel lichamelijke kwaaltjes, en samen geven die nog weinig levenskwaliteit, maar dat is niet de reden van haar vraag. 

Haar leven is voltooid. Het is genoeg geweest.

Haar lijden is psychologisch, en dat uit zich in fysieke ongemakken. Ze is permanent onpasselijk, en hierdoor kan ze niet eten. Opstarten van medicatie hiertegen geeft geen soelaas, en antidepressiva blijken niet te werken. Het is op, of liever: zij is op

Haar leven is voltooid. Het is genoeg geweest.

De huisarts wist niet goed wat aan te vangen, en zal de vraag doorspelen aan een LEIFarts. Tegelijk startte hij een kuur met een antidepressivum op. Mijn moeder nam nog nooit antidepressiva, en wilde dat nu ook niet. Ik ben niet depressief zegt ze fel, alsof een depressie iets is wat je jezelf aandoet.

Mijn oudste zus was in haar beroepsleven een LEIFverpleegkundige, dus zij kent wel iets van de problematiek. Maar het blijft moeilijk als de patiënt je eigen moeder is. 

Misschien is het uitgestelde rouw: toen mijn jongste zus veel te vroeg stierf, kon ze niet rouwen, omdat de zorg voor mijn vader al haar tijd in beslag nam. Wij vonden het goed, ze had iets om zich op te concentreren dachten we toen. Maar toen mijn vader wegviel, kwam de gemiste rouwperiode vol in haar gezicht terug. 

Vorige week viel ze in haar appartement, en lag daar een paar uur op de badkamervloer voor we haar vonden. Opgelucht omdat ze niets gebroken had, en omdat ze nu zelf ook besefte dat ze niet langer thuis kon blijven, ligt ze nu in het ziekenhuis. Ze kan daar blijven tot een rusthuis is gevonden. Ze is teveel verzwakt om nog naar huis te gaan. 

Maar volgens de geriater komt ze niet in aanmerking, want haar lijden is niet diep genoeg. 

Uiteraard heeft ze ook haar vraag aan de geriater gesteld: ik wil euthanasie.

Deze handelde conform de wet, en ze heeft al gesprekken gehad met een LEIFarts en een psycholoog. Nu gaat het vooruit wist ze mij te vertellen: eindelijk luistert iemand naar mij. 
Maar volgens de geriater komt ze niet in aanmerking, want haar lijden is niet diep genoeg. Haar eventuele depressie is nog niet behandeld. Dat ze vindt dat haar leven voltooid is, mag geen argument zijn. 

Soms willen mensen sterven die vinden dat hun leven voltooid of klaar is. Bijvoorbeeld, omdat ze een goed en lang leven hebben gehad. Of klaar zijn met leven of ‘levensmoe’ zijn. Als het lijden geen medische oorzaak heeft, mogen deze mensen volgens de wet geen euthanasie krijgen. 

Ik daag de wetgever uit om in gesprek te gaan met mensen die zich in die situatie bevinden. 

Niet dat ik mijn moeder weg wens, maar haar elke dag zien lijden is ook voor ons, de familie, zeer moeilijk. Mijn moeder is zeer bij de pinken, en beseft ten volle de draagkracht van haar vragen.

Op het moment dat we dit blogartikel willen posten kregen we een mailtje van Jan. Zijn moeder heeft haar wens gekregen, en is gestorven zoals zij wou. Hij schreef een kleine ode aan haar die hij graag wou delen:

Lieve mama,

Je bent er niet meer, en zoals ze zeggen: een moeder verliezen, is een beetje zelf sterven.

De vrouw die ons ter wereld bracht is niet meer.
Het voelt alsof de navelstreng voor de tweede keer werd doorgeknipt: nu staan we er echt helemaal alleen voor. 

Controle was belangrijk voor jou, dat wisten we. Dat je consequent was, dat wisten we ook.  
Een sterke intelligente vrouw, die een duidelijk beeld had van hoe het moest.  
En hoe je dacht dat het moest, zo zou het worden. 

Je bent dus gestorven zoals je geleefd hebt. Je bent gestorven zoals jij het wilde. 

Er wordt vaak beweerd dat het voor de familie zo moeilijk dragen is, als een geliefde zelf vraagt te mogen sterven. Wij kunnen getuigen dat eerder het tegengestelde waar is. Wij kunnen allemaal berusten in jouw keuze, omdat ze jou gerust stelde, gelukkig maakte, blij zelfs. 

Jouw grootste vrees op het einde was, dat iemand jouw beslissing zou dwarsbomen.  
Heel erg zeker was je niet van de artsen, de familie. Ja, je twijfelde zelfs aan ons.  
Bang dat iemand jouw plannen zou afraden. 
Je bleef dus herhalen aan iedereen die het wilde horen dat je hier weg wou, dat het genoeg was geweest, dat euthanasie nog de enige uitweg was. 

Het is moeilijk te aanvaarden dat de vrouw, die je het leven schonk, zelf verkiest om het leven te verlaten. Maar de blik in jouw ogen was duidelijk. Je was er echt van overtuigd. 
En toen ik jouw glimlach zag nadat de arts de verlossende spuit had gezet, wist ik het: mijn moeder is nu echt gelukkig. 

Je vond nog de kracht om iedereen te bedanken voordat je de ogen sloot. 
Hoe sereen kan een afscheid zijn. 

Een moeder verliezen is een beetje zelf sterven, maar als dit een voorbeeld mag zijn, dan wil ik ook zo mogen gaan. 

Lieve moeder, bedankt voor het leven, en bedankt voor de talloze voorbeelden hoe in het leven te staan. 

Je leerde ons niet alleen hoe goed te leven, neen, je leerde ons ook hoe waardig te sterven.