Webinar: wegcode en veiligheid e-bike

door S-Plus

08-07-2025

Opfrissing van de wegcode en tips voor veilig e-bikegebruik

De verkeersregels veranderen voortdurend. Met de opkomst van nieuwe vervoersmiddelen zoals de elektrische fiets en de elektrische step is het belangrijk om de wegcode goed te blijven kennen.

In dit gratis webinar frissen we samen met het Vias institute de belangrijkste regels op en geven we praktische tips om veilig op weg te gaan met je e-bike. Zo ben je helemaal klaar om met een gerust hart de baan op te gaan.

Vias institute is een onafhankelijk kenniscentrum dat zich inzet voor meer verkeersveiligheid, mobiliteit en gezondheid. Je kent hen wellicht van de bekende BOB-campagnes tegen alcohol in het verkeer.

Volg het webinar live op je computer, tablet of smartphone. Tijdens de uitzending kun je je vragen stellen in de chat. Ook na afloop is er nog 15 minuten voorzien om vragen te beantwoorden.

Kan je toch niet aanwezig zijn, maar heb je wel interesse? Bij inschrijving krijg je na afloop een link om het webinar te herbekijken.

Praktische info
Datum: dinsdag 16 september, om 19.30 uur (webinar duurt ongeveer een uurtje)
Prijs: gratis
Inschrijven: klik hier

Oproep: bevraging verbondenheid S-Plus

door S-Plus

02-07-2025

Beste S-Plusser,

Sociale verbondenheid is voor ons een belangrijk thema. Warme verbinding creëren tussen mensen en groepen van mensen is een sleutelbegrip voor S-Plus. Het zit verweven in alles wat we doen en komt duidelijk naar voren in onze missie waarin we timmeren aan een samenleving waar we ons goed in ons vel voelen. Een sterke verbondenheid zorgt ervoor dat we ons gesteund en begrepen voelen, en dat we samen een hechte groep vormen waarin iedereen zich thuis voelt.

In 2022 hebben we onderzocht hoe verbonden jullie je voelen met S-Plus en elkaar. Dit hebben we gedaan door middel van een bevraging, gevolgd door een focusgroep waarin we dieper ingingen op jullie ervaringen en inzichten. Dankzij jullie waardevolle input hebben we een beter inzicht gekregen in hoe het gesteld is met het welbevinden van onze leden.

Hoe is jullie gevoel van verbondenheid met anderen en met S-Plus veranderd?

Nu, 3 jaar later, willen we graag opnieuw horen hoe het met jullie gaat. Hoe is jullie gevoel van verbondenheid met anderen en met S-Plus veranderd? Jullie mening is van onschatbare waarde voor ons, en we willen graag weten hoe we nog beter kunnen inspelen op jullie behoeften en wensen. We hebben de voorbije jaren sterk ingezet op verbondenheid, en we zijn benieuwd naar de resultaten van onze inspanningen.

We nodigen jullie van harte uit om deel te nemen aan deze bevraging. Het invullen ervan kost slechts enkele minuten, maar de impact is enorm. Door jullie feedback kunnen we onze activiteiten en initiatieven nog beter afstemmen op wat jullie belangrijk vinden. Samen kunnen we ervoor zorgen dat S-Plus een plek blijft waar iedereen zich thuis en verbonden voelt.

Het invullen van de bevraging is heel eenvoudig: scan de QR-code hieronder met je smartphone en je wordt direct naar de vragenlijst geleid of klik hier om naar de bevraging te gaan. Als extraatje maken deelnemers kans op leuke waardebonnen! De bevraging kan worden ingevuld gedurende de maanden juli, augustus en september 2025. Na afloop delen we de resultaten met jullie, zodat duidelijk wordt hoe jullie feedback bijdraagt aan het verbeteren van S-Plus.

Alvast heel erg bedankt!

Het S-Plus team

Zorgen voor morgen

door Steven Vanden Broucke

16-06-2025

Auteurs Daan Duppen en Dirk Doucet zijn gerontologen die dagelijks werken aan het verbeteren van de zorg voor ouderen en kwetsbare mensen. Dit boek is geschreven voor iedereen die zich bezighoudt met ouder worden en waarde hecht aan de kwaliteit van het leven. Of je nu zelf ouder wordt, een naaste hebt die zorg nodig heeft, of werkt in de zorg of het beleid, dit boek biedt een heldere visie en concrete oplossingen.

Voor veel mensen draait kwaliteitsvol ouder worden om gezondheid, maar het sociale aspect is minstens zo belangrijk: mensen hebben elkaar nodig. Het liefst blijven ouderen in hun eigen huis wonen, maar als dat niet meer mogelijk is, bestaan er
2 bekende alternatieven: assistentiewoningen of woonzorgcentra. Wanneer kwetsbaarheid toeneemt, komen zorgprofessionals en mantelzorgers in beeld. Ook daar zijn nog stappen te zetten om de zorg en ondersteuning te verbeteren. De overheid doet grote investeringen, maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij het individu om tijdig in actie te komen en kansen te grijpen – liefst nog vóór afhankelijkheid een rol speelt.

Voor wie oplossingen zoekt is het belangrijk te begrijpen wat fysieke, psychische, cognitieve en contextuele kwetsbaarheid betekent. Voor veel ouderen is aangepast thuis wonen de beste optie. Als dat niet haalbaar is, wijzen de auteurs op het tekort aan lokale dienstencentra. Ze halen ook inspirerende cohousing-projecten aan, die een waardevol alternatief bieden voor ouderen die nog zelfstandig kunnen leven.

Als ouderen de regie over hun leven willen behouden, moeten ze tijdig actie ondernemen – een boodschap die doorheen het boek meerdere keren terugkomt

Als ouderen de regie over hun leven willen behouden, moeten ze tijdig actie ondernemen – een boodschap die doorheen het boek meerdere keren terugkomt, aangevuld met praktische aanbevelingen. Thema’s zoals wilsbekwaamheid en euthanasie worden besproken, net als uitdagingen van volledige zorgafhankelijkheid in een woonzorgcentrum. De auteurs tonen in een historisch overzicht welke verbeteringen in de ouderenzorg zijn gekomen, met een sterke focus op wonen als eerste prioriteit, en pas daarna de zorg.

Het boek belicht verschillende woonvormen, met hun voor en nadelen, en vooral hoe ze nog beter gerealiseerd kunnen
worden. Het welzijn van kwetsbare ouderen ligt niet alleen in de handen van de overheid, maar van de hele samenleving. Wat er nog ontbreekt en hoe dit verbeterd kan worden, komt uitgebreid aan bod in het hoofdstuk ‘Zorg in en door de
samenleving’.

Ook maatschappelijke participatie krijgt aandacht. Ouderen raken te snel geïsoleerd, wat leidt tot eenzaamheid en achteruitgang. Een buurtzorghuis zou hierin een cruciale rol kunnen spelen, een oplossing die wordt besproken in het laatste hoofdstuk. Wie voorzorgsmaatregelen treft – zoals een gezonde levensstijl, wonen in een vertrouwde buurt, zich omringen door bekende buren en een vertrouwde mantelzorger – vergroot de kans op een waardig en zelfstandig leven, tot het einde toe.

Zoals Ann Peuteman schrijft in haar nawoord: "De auteurs geven hun lezers niet alleen broodnodige informatie over een levensfase waar velen weinig over (willen) weten, ze zetten hen ook op weg om het heft in eigen handen te nemen."

Meer info
Zorgen voor morgen’ van Daan Duppen en Dirk Doucet (Pelckmans Uitgevers) is o.a. verkrijgbaar bij de Standaard Boekhandel voor € 20, het e-boek voor € 10,99.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hier nog meer artikels.

Seksualiteit, een basisrecht levenslang!

door Gertie Brouwers

12-06-2025

Seksualiteit is een onderdeel van het leven, ongeacht leeftijd. Door een beleid te ontwikkelen dat seksualiteit en intimiteit als basisrecht erkent, kan er worden bijgedragen aan het algemeen welzijn en de levenskwaliteit. Dat vinden ze ook bij Aditi vzw. Ze willen seksualiteit en intimiteit binnen een zorgcontext bespreekbaar én mogelijk maken. Miek Scheepers is coördinator van Aditi vzw en heeft heel wat ervaring rond dit thema.

Wat is Aditi, en wat doen jullie?
Miek: “Aditi vzw is een expertisecentrum voor informatie, advies en ondersteuning voor mensen met een ondersteuningsnood. Dat zijn mensen met een beperking, mensen met een psychische zorgnood en als laatste doelgroep kwetsbare ouderen. We zetten daar ‘kwetsbare’ voor, omdat we ons niet onmiddellijk richten naar de actieve senioren, maar naar ouderen waarbij er bijkomende problemen zijn. Vaak gaat het om mensen die verblijven binnen een woonzorgcentrum, maar dat kunnen ook mensen zijn in een zorgende omgeving met ondersteuning van (thuis) hulp.

Aditi wil het maatschappelijke debat over seksualiteit aangaan en biedt consulten aan om oplossingen te vinden. Een belangrijke pijler is deskundigheidsbevordering, waarbij het netwerk rond de doelgroep wordt versterkt in het omgaan met seksuele gezondheid. Dit doen we door teamondersteuning, vormingen en pleiten voor beleid rond seksuele gezondheid in organisaties. We merken dat kwetsbare ouderen vaak afhankelijk zijn van hun netwerk en hoe dat netwerk tegenover seksualiteit en seksuele gezondheid staat.”

Als de privacy op het eind van het leven beperkt is tot een aantal vierkante meter, moet de bewoner daar de volledige regie over hebben

Als mensen aan Aditi denken, associëren ze het vaak met seksuele dienstverlening, maar jullie doen veel meer
Miek: “Hoewel seksuele dienstverlening een onderdeel is, ligt onze hoofdopdracht bij práten over seksuele gezondheid. Dat lijkt een hele simpele, maar er zitten zoveel emoties, cultuur en ideeën achter. Als maatschappij moeten we algemeen, maar zeker ook naar deze kwetsbare doelgroepen, blijven inzetten op de bespreekbaarheid van seksualiteit. Praten is essentieel om misbruik te voorkomen.”

Ervaar je in bepaalde woonzorgcentra uitdagingen?
Miek: “Er zijn effectief uitdagingen op verschillende vlakken. We vertrekken vanuit ons verhaal steeds vanuit de rechten van mensen. Een heel belangrijk onderdeel van het recht op seksualiteit is het recht op privacy. Mensen moeten in een veilige omgeving hun seksualiteit kunnen bespreken en beleven. Ook het recht op eigen keuzes maken is belangrijk. Privacy en zelfregie zijn echter net twee items waar we regelmatig tegenaan botsen.”

Kan je daar voorbeelden van geven?
Miek: “Bij iemand met dementie is het belangrijk te bepalen of ze nog beslissingen kunnen nemen. Vaak vragen zorgkundigen of de kinderen moeten worden ingelicht. Het is echter niet noodzakelijk zo dat mensen met dementie geen keuzes kunnen maken. Het gaat hier om de psychologische privacy van de oudere. Hoeveel mensen moeten dit weten? Mag je dit delen? Het zijn vaak complexe vragen. We pleiten voor beleid en training om respectvol met seksualiteit om te gaan.

Een ander aspect is de ruimtelijke privacy. Zorgpersoneel ziet het woonzorgcentrum als hun werkplek, maar het is de woonplaats van de ouderen. Privacy moet gerespecteerd worden. Zorgverleners moeten aankloppen en discreet omgaan met wat ze zien en horen. Als de privacy op het eind van het leven beperkt is tot een aantal vierkante meter, moet de bewoner daar de volledige regie over hebben. We motiveren om daar een beleid over uit te werken. Regels afspreken en de zorgkundigen trainen, zodat er een attitude wordt gestimuleerd om op een respectvolle manier om te gaan met seksualiteit. Mensen moeten in een veilige omgeving hun verhaal kunnen doen en hun verlangens kunnen uiten. Zonder dat hun verhaal zal rondgaan bij de koffiemachine.”

Hoe is de ervaring bij de ouderen met een kwetsbaarheid zelf? Zijn er positieve reacties waarbij jullie echt het verschil hebben gemaakt?
Miek: “Ouderen zijn vaak blij dat ze hun verhaal kunnen doen en gehoord worden. Niet elk probleem heeft een oplossing nodig. Gewoon luisteren en erkend worden in je verlangens en noden is belangrijk. Doorverwijzing naar seksuele dienstverlening geeft vaak een concreet antwoord op hun vragen, maar dat hoeft niet altijd. Een goed gesprek over relaties, intimiteit of seksualiteit geeft bij velen al opluchting. Zodat ze voelen dat het niet abnormaal is. Zeker bij die generatie waar er in hun jonge jaren nog een groter taboe op seksualiteit rustte.”

Beeldvorming rond ouderen en seksualiteit blijft een taboe. Is dat ook iets waar jullie tegenaan botsen?
Miek: “Stereotypen en vooroordelen. Het heeft zelfs een naam: ageïsme. Wij kunnen dat via vormingen aankaarten, maar er is maatschappelijk veel meer nodig. Het heeft te maken met hoe we als hele maatschappij naar ouderen kijken. Vaak worden ouderen gezien als een last, een kost. Zelden worden daar de winstfactoren van ouderen tegenover geplaatst. We moeten als maatschappij de meerwaarde en wijsheid van ouderen erkennen. Vrijwilligerswerk en zorg voor kleinkinderen zijn voorbeelden, neem dat weg en een groot deel van de zorg zou ineenstuiken. Bij mensen met een beperking werken we naast de seksuele rechten en vanuit het VN-verdrag voor gelijke rechten voor mensen met een beperking. Misschien zijn we wel toe aan een verdrag voor gelijke rechten voor ouderen?”

Zijn er vanuit Aditi beleidsvoorstellen naar de overheid toe?
Miek: “We pleiten voor een verplicht beleid rond seksuele gezondheid bij organisaties waar kwetsbare personen met een ondersteuningsnood residentieel verblijven. Zonder beleid wordt het vaak enkel opgenomen wanneer zich problemen voordoen. Bij een beleid rond seksuele gezondheid zet je in op kwaliteit van leven, hoe je omgaat met de privacy, of een partner kan blijven slapen, is er aandacht voor intimiteit en activiteiten daarrond. Maar een kwalitatief beleid houdt ook preventie in. Het bespreekbaar maken van seksualiteit, intimiteit en relaties, helpt bij preventie en een snelle, adequate aanpak van problemen.“

Waarom is de pijler van vorming zo belangrijk?
Miek: “We geven gastcolleges, vormingen aan zorgprofessionals en organiseren opleidingen tot referentiepersoon RIS (relaties, intimiteit en seksualiteit). Dit helpt zorgverleners om open en respectvol met seksualiteit om te gaan. Er zijn steeds nieuwe generaties zorgverleners, allemaal met een eigen achtergrond. In het onderwijs komt het thema seksualiteit zelden of weinig uitgebreid aan bod. Het blijft bizar dat je opgeleid wordt in de menswetenschappen en dat zo’n belangrijk deel van ons menszijn niet aan bod komt. Seksualiteit is de basis van ons bestaan. Iedere dag opnieuw proberen we daarom nieuwe generaties mee te nemen in dat verhaal.

Misschien zijn we wel toe aan een verdrag voor gelijke rechten voor ouderen?

We zien in de praktijk dat die functie referentiepersoon RIS nodig is, en dat het werkt. Professionelen zijn zelf vragende partij om een aanspreekpunt te hebben binnen hun organisatie. Een referentiepersoon RIS is daarnaast ook aanspreekpersoon voor de oudere(n) en voor familie. Je creëert op deze manier een openheid om op een respectvolle manier met elkaar te praten over relaties, intimiteit en seksualiteit. Een dergelijke cultuur is nodig omdat je inzet op kwaliteit van leven en situaties van seksueel grensoverschrijdend gedrag zoveel mogelijk vermijdt. Dat is zorgen voor elkaar.”

Is educatie voor de familie nodig?
Miek: “Zorgverleners weten soms niet hoe ze met familie moeten omgaan. Er is discretieplicht, maar als iemand echt kwetsbaar wordt, is het soms nodig om de familie te betrekken. Dat mag echter geen vrijgeleide zijn om aan de familie het beslissingsrecht te geven. We gaan doorgaans als professionele medewerker en familie samen op zoek hoe we de beste ondersteunen kunnen bieden.

Lastige situaties ontstaan bijvoorbeeld als kinderen een moeilijke relatie met hun ouder hebben. Ik herinner me een gesprek met een zoon die ook bewindvoerder was. Zijn vader was vroeger vrij dominant en gebruikte vaak geweld in plaats van woorden. Voor de zoon was het moeilijk om ruimte te geven aan de intimiteit- en seksualiteitsnoden en vragen van zijn vader. Zijn verhaal hielp ons begrijpen waarom er zoveel weerstand was. Bemiddelen en het debat op gang brengen is hier een van onze taken.”

Is er bij de ouderen zelf meer nood aan educatie en kennis?
Miek: “We horen het niet alleen uit de praktijk, maar het blijkt ook uit onderzoek. Ouderen vinden het vaak moeilijk om over seksualiteit te beginnen, maar willen wel dat erover gesproken wordt. We moedigen professionals aan om het onderwerp aan te kaarten. De mensen zullen zelf wel aangeven of ze meestappen in een gesprek. Intimiteit bij ouderen
moet zichtbaar en bespreekbaar gemaakt worden. Het boekje ‘Tijdloze Goesting’ van S-Plus is heel dankbaar daarvoor. We refereren er vaak naar bij de WZC. Zoals we gewoon de vraag stellen “Wat eet je graag?”, zou intimiteit en seksualiteit even bespreekbaar moeten zijn. Komaan, smijt dat op tafel!”

Las je ‘Tijdloze Goesting’ al?
Lees het hier online of vraag een gratis exemplaar (enkel verzendkosten) via 02 515 02 06.

Meer info over Aditi?
www.aditivzw.be

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hier nog meer artikels.

Al zoemend de lente in

door Sarah Van Humbeeck

21-05-2025

Tijdens de Week van de Bij wordt jaarlijks aandacht gevraagd voor het belang van bijen en andere bestuivers. Bijen zijn cruciaal voor onze natuur en voedselvoorziening, maar staan helaas onder grote druk. Maar er is ook goed nieuws, want ieder van ons kan helpen om de bij te redden.

Waarom bijen belangrijk zijn

Bijen zorgen voor de bestuiving van planten, wat essentieel is voor de productie van zaden en vruchten. Zonder bijen zouden we veel minder fruit en groenten hebben, zoals kersen, appels, frambozen, courgettes, paprika’s en avocado’s. Onze voeding zou veel minder gevarieerd zijn. Daarnaast geven bijen ons inzicht in de gezondheid van onze natuur. Door stuifmeel van honingbijen te onderzoeken, kunnen we de aanwezigheid van chemische stoffen in onze omgeving meten en maatregelennemen om de leefomgeving van bijen te verbeteren.

Zonder bijen zou onze voeding veel minder gevarieerd zijn

Oorzaken van bijensterfte

In 2013 haalde meer dan 34 % van de bijen in Europa de lente niet. Dit heeft verschillende oorzaken:

Voedseltekort: Het aanbod aan voedsel voor bijen is gedaald. Stuifmeel is essentieel voor de larven van bijen en hommels. Door de toename van gebouwen, beton en asfalt is er minder groen en dus minder stuifmeel. Er zijn weinig braakliggende gronden met wilde planten en bloemen. Ook openbare domeinen en particuliere tuinen worden steeds netter, waardoor er minder ruimte is voor diversiteit.
Chemische middelen: Het overmatig gebruik van chemische middelen door particulieren, industrie en landbouw is een andere oorzaak. Uit onderzoek blijkt dat er 2 tot 12 verschillende chemische sporen te vinden zijn in honingraten, wat verzwakte bijen fataal kan worden.
Klimaatverandering: Lange droge zomers zorgen ervoor dat planten weinig nectar produceren. Ook de late nazomer is problematisch; bijen blijven actief terwijl planten al uitgebloeid zijn. Hierdoor vliegen honingbijen vruchteloos rond op zoek naar voedsel, wat leidt tot sterfte of verzwakte bijen die de winter niet overleven.
Varroamijt: Deze Aziatische mijt is in bijna elke bijenkast te vinden. De mijt bijt zich vast aan de bij en voedt zich met de lichaamssappen, waardoor de bij verzwakt en kwetsbaarder wordt voor virussen.

Samen maken we een verschil

Iedereen kan helpen om het aantal bijen in onze tuinen te vergroten. Op www.weekvandebij.be vind je leuke ideeën en tips voor je tuin, terras of balkon.

Van een bijenhotel heb je al wel eens gehoord, maar wist je dat je dit kunt uitbreiden met een bijenburcht? Door verschillende soorten nestelgelegenheid te combineren, creëer je een geschikte plek voor meerdere soorten bijen.

Een bloeiboog zorgt ervoor dat bijen het hele jaar door voedsel hebben. Deze wordt gemaakt met bomen, struiken, vaste planten en bloembollen, zodat er van februari tot en met november bloeiende planten in de tuin staan. Zelfs je stenen oprit kan een groene oase worden. De bijen én de buren zullen je dankbaar zijn.

Hoe je een bijenburcht of bloeiboog maakt, en welke planten of bomen hiervoor geschikt zijn, vind je allemaal op www.weekvandebij.be.

Week van de bij: Zonder gif, meer bestuivers

De week van de bij gaat dit jaar door van 25 mei tot 1 juni 2025 en staat in het teken van pesticidevrije tuinen. Een insectenhotel ophangen of een bloeiboog maken heeft immers weinig zin je tuin met insecticiden of herbiciden behandeld wordt.

Uit onderzoek blijkt dat insecten zeer gevoelig zijn voor chemische bestrijdingsmiddelen. Sommige pesticiden doden bestuivers direct bij contact of opname via nectar en stuifmeel. Andere verstoren hun oriëntatievermogen, immuunsysteem of voortplanting. Herbiciden doden niet alleen onkruid, maar ook wilde bloemen, waardoor bijen, vlinders en andere bestuivers minder voedsel hebben.

Bij onderzoek van stuifmeel en bijenwas in bijenkasten worden veel schadelijke stoffen gevonden. Onkruidverdelgers kunnen zelfs in kippeneieren terechtkomen. De chemische stoffen van vlooienbandjes van huisdieren kunnen in vogelnesten belanden. Bleekwater vernietigt niet alleen mos, maar ook het bodemleven, zoals regenwormen en grondnestelende
bijen.

Vermijd chemische bestrijdingsmiddelen en creëer zo een gezonde en levendige tuin

Tijdens de week van de bij roepen ambassadeurs Dominique Persoone en Britt Van Marsenille daarom op om onkruidverdelgers, slakkenkorrels, mierendoosjes, vliegenvangers en bleekwater in de rekken te laten staan. Stop met het gebruik van pesticiden in je tuin.

Hoe kan je dan wel tuinplagen bestrijden?

Door je tuin biodivers en natuurlijk te houden, creëer je een evenwichtige leefomgeving waarin plagen minder kans krijgen. Gifvrije tuinen trekken kikkers en egels aan, die op slakken jagen. Lieveheersbeestjes en gaasvlieglarven bestrijden bladluizen en spintmijten. Laat afgevallen bladeren liggen; egels gebruiken ze als schuilplaats en eten plaaginsecten. Nestkastjes voor mezen helpen luizenpopulaties te beheersen.

Duurzaam tuinieren is niet nieuw. Door chemische bestrijdingsmiddelen te vermijden en nuttige insecten te stimuleren, creëer je een gezondere en levendige tuin.

S-Plus fleurt je buurt op
Ook S-Plus wil de bijen graag een handje helpen. Voor de derde editie van ’S-Plus fleurt je buurt op’ kozen we voor een echt bijenmengsel dat van het voorjaar tot laat in de herfst bloeit. Zaai je zaadjes in je eigen tuin of zorg voor wat meer kleur in je buurt, in een naburige school of woonzorgcentrum.

Je kan je zakje met zaadjes gratis aanvragen. De actie is geldig zolang de voorraad strekt (max. 2 zakjes p.p.). De zaadjes worden verzonden vanaf half april.
Antwerpen: T 03 285 43 36 E antwerpen@s-plusvzw.be
Limburg: T 011 24 73 60 E helga.vangenechten@s-plusvzw.be
Oost-Vlaanderen: T 09 333 57 76 E o-vl@s-plusvzw.be
Vlaams-Brabant: T 02 546 15 92 E brabant@s-plusvzw.be 02 546 15 92
West-Vlaanderen
Regio Kortrijk: T 056 52 77 47 E sabrina.parrenojimenez@s-plusvzw.be
Regio Brugge: T 050 44 79 51 E ellen.deneire@s-plusvzw.be

Win!
Bezorg een foto van je bloementapijt aan info@s-plusvzw.be, doe dit voor 31 oktober 2025. Onder alle inzendingen verloten we enkele mooie prijzen!

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hier nog meer artikels.

Gesprek met kersvers voorzitter van de Vlaamse Ouderenraad, Magda De Meyer

door Steven Vanden Broucke

05-05-2025

Magda De Meyer is een vertrouwd gezicht in het Vlaamse maatschappelijke en politieke landschap. Haar levensverhaal getuigt van een diepgewortelde inzet voor sociale rechtvaardigheid, vooral op het gebied van vrijwilligerswerk, vrouwenrechten en, sinds kort, ouderenrechten.

Wie is Magda als mens?
Magda: “Och, wat moet ik zeggen? Ik was de jongste in een gezin van vier. Als kakkernestje moest ik wel op m’n strepen staan tegenover mijn 3 broers. Dat heeft mij toch wel wat gevormd. Mijn man, Julien Van Geertsom, heb ik leren kennen door ons gezamenlijk engagement. Wij waren beiden actief in de scholierenwerking. Hier heb ik onschatbare ervaringen opgedaan in de wereld van het activisme. Nadien ben ik via het ABVV in het parlement terechtgekomen en wat later voorzitter geworden van de Vrouwenraad. Maar ik ben ook een trotse moeder en grootmoeder van 3 zonen en 3 kleinzonen. Mijn gezin is een belangrijke bron van inspiratie en steun.”

Waar mensen samenwerken is er energie en kun je dingen veranderen

Over welke verwezenlijking of actie van de Vrouwenraad ben je het trotst?
Magda: “Er zijn twee zaken waar ik trots op ben. Door het harde werk van de Vrouwenraad hebben we geweld tegen vrouwen prominent op de politieke agenda kunnen plaatsen. Op die manier hebben we kunnen bijdragen aan de oprichting van centra voor seksueel geweld en de verbetering van wetgeving en strafrecht met betrekking tot daders van geweld tegen vrouwen. Dat is een enorme stap vooruit geweest, maar we zijn er nog niet. Een tweede ding waar ik bijzonder blij om ben, is dat we de problematiek van alleenstaande moeders, gelinkt aan kinderarmoede, op de politieke agenda hebben gezet. Deze vrouwen staan er vaak alleen voor, waardoor ze het enorm moeilijk hebben in de samenleving.”

Waarom zijn verenigingen belangrijk voor je?
Magda: “Ik geloof heel sterk in samenwerken. Ken je dat uit Jungle Book? De kracht van de roedel is de wolf, en de kracht van de wolf is de roedel. Alleen maar samen kunnen we zaken op de politieke agenda zetten en dingen verwezenlijken. Waar mensen samenwerken is er energie en kun je dingen veranderen. Daarom vind ik verenigingen fantastisch. Voor mij vormen vrijwilligers de ruggengraat van de samenleving. Daar zit warmte, medemenselijkheid en solidariteit. Het is de basis voor een meer verbonden samenleving. Leve de verenigingen!”

Wat begrijp jij onder politiserend werken, en slagen verenigingen zoals S-Plus daar voldoende in?
Magda: “Zelf geloof ik heel sterk in politiserend werk. Daarom ben ik ook geëngageerd. Ik vind dat je je moet inzetten voor iets beter. Sommige mensen trekken zich niks aan van de politiek, maar politiek bepaalt wel ons doen en laten. Of we er wel voor- of achteruit op gaan. Volgens mij kan je je dus niet permitteren om daar niet mee bezig te zijn. En net verenigingen maken het mogelijk om politiek te participeren. Als je kijkt naar S-Plus, is er toch heel wat op de politieke agenda gezet. Denk maar aan de problematiek van het minimumpensioen, mobiliteit, en de afschaffing van het seniorenticket. S-Plus trekt dus terecht aan de alarmbel. De verrechtsing van onze samenleving is ook beangstigend. En ouderen weten precies wat dat betekent, meer dan de jongere generatie. Er is ooit gevochten voor democratie en het algemeen stemrecht. Als je dan ziet hoe achteloos men er vandaag mee omspringt, dan komt mijn haar recht. Dan denk ik dat we daar iets aan moeten doen. Net de verenigingen staan mee op de barricade om de democratie in leven te houden en dam op te werpen tegen rechts die allerlei rechten wil inperken. Specifiek voor ouderen zie ik dat openbare dienstverlening steeds meer ontoegankelijk wordt. Laten we het dan nog niet hebben over de blinde digitalisering die heel wat mensen in de kou laat staan. De Europese Unie zegt wel dat ze niemand achterlaat, maar ik heb mijn twijfels, vooral als ik dagelijks zie wat er gaande is in onze samenleving. Met andere woorden: politiserend werken en verenigingen zijn absoluut nodig.”

Sommige mensen trekken zich niks aan van de politiek, maar politiek bepaalt wel ons doen en laten

Je bent pas verkozen als voorzitter van de Vlaamse Ouderenraad. Waarom dit engagement?
Magda: “Dat ligt in het verlengde van wat ik onder andere heb gedaan voor de vrouwenbeweging. Ik wil maatschappelijke spelregels veranderen als ik merk dat ze onrechtvaardig zijn. Dus als al die ouderenverenigingen een vuist maken, dan kun je die niet breken. De babyboomers vormen momenteel al de grootste groep in Vlaanderen. Dan mag dat toch wel iets zeggen, toch? Zeker als je merkt dat leeftijdsdiscriminatie toeneemt in de samenleving. Dat is bijzonder erg omdat daar een pak ervaring en expertise zit. Waarom wordt dat niet meer gebruikt? Hier moet iets aan veranderen. We hebben die ervaring, expertise en handen net nodig. Daarom de Vlaamse Ouderenraad.”

Waar moet de Vlaamse Ouderenraad staan binnen 5 jaar?
Magda: “Ik wil dat de Vlaamse Ouderenraad binnen 5 jaar onmiskenbaar is als het over ouderen gaat. Van zodra er een item over ouderen aan bod komt, moet er in wezen automatisch aan de Vlaamse Ouderenraad gedacht worden. Dat we dus een belangrijke maatschappelijke speler worden. Heel concreet wil ik het volgende. De nieuwe Vlaamse regering moet werk maken van een nieuw ouderenbeleidsplan. Het is aan de Vlaamse Ouderenraad om toe te zien dat dit een sterk plan wordt door onder andere input te leveren en de stand van zaken op te volgen. We gaan ook verantwoording vragen aan de regering om na te gaan hoe het met de realisatie ervan zit. Op lokaal vlak kunnen zeker de lokale ouderenraden nog beter ondersteund worden. Daar moeten we meer het verschil maken. Er ligt zeker nog wat werk op de plank.”

En een laatste, wat wil jij nog meegeven aan onze talrijke S-Plusvrijwilligers?
Magda: “Vrijwilligers zijn het zout der aarde. En zeker de oudere vrijwilligers. Zij laten de maatschappelijke motor draaien. Overal kom je ze tegen. Neem dat weg en het radarwerk valt stil. Ik ben heel blij dat S-Plus zo veel vrijwilligers heeft die zich willen inzetten voor de samenleving en mee voor verandering willen zorgen. Ik hoop dat we samen nog een lange en vruchtbare weg kunnen afleggen.”

Foto: Jos Bertrand

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hiernog meer artikels.

Lees meer over

Organiseer je koelkast en maak tijdig je restjes op

tips & tricks voor de elektrische fiets

Van plusbaasjes tot hondvriendelijke hotspots

1 mei: stop winst in woonzorgcentra!

door S-Plus

24-04-2025

Brussel, 1 mei 2025 – Ouderenvereniging S-Plus roept op tot onmiddellijk actie om winst in woonzorgcentra (WZC) te stoppen. Uit recent onderzoek en klachten van bewoners en hun families blijkt dat commerciële belangen vaak boven de zorgbehoeften van kwetsbare ouderen worden gesteld.

Winst boven zorg
Het is onaanvaardbaar dat sommige woonzorgcentra winst maken ten koste van de zorgkwaliteit. Ouderen in woonzorgcentra zijn kwetsbaar en verdienen de best mogelijke zorg. Het streven naar winst leidt echter tot bezuinigingen op essentiële zorgdiensten, hogere kosten en een afname van de zorgkwaliteit.

Strenger toezicht en transparantie
S-Plus pleit voor strengere regelgeving en toezicht op de financiële praktijken van woonzorgcentra. Transparantie in de kosten en uitgaven van deze instellingen is cruciaal. Bewoners en hun families moeten duidelijk inzicht krijgen in waar hun geld naartoe gaat.

Wettelijke verankering
De Vlaamse regering heeft stappen ondernomen om winst maken in de zorg te verbieden. Dit is een belangrijke stap, maar er is meer nodig. S-Plus dringt aan op een transparante boekhouding en strenge controlemechanismen om ervoor te zorgen dat de zorgkwaliteit niet wordt ondermijnd door financiële belangen.

Oproep tot actie
S-Plus roept beleidsmakers, zorginstellingen en de samenleving op om samen te werken aan een zorgsysteem waarin de behoeften van ouderen centraal staan. Het is tijd om een einde te maken aan winst in de zorg en te zorgen voor waardige en kwalitatieve ouderenzorg.

S-Plus prioriteiten
S-Plus pleit daarom voor een sterke overheid en een sterke zorg. In onze visie is geen plaats voor plat winstbejag en financiële concurrentie tussen zorgverleners. De kwaliteit binnen de WZC moet voor iedereen goed zijn, de werkomstandigheden overal gelijk en gelijkwaardig.

Volgende punten zijn voor S-Plus prioritair:

Woonzorgcentra moeten betaalbaar worden via een inkomensgerelateerde maximumfactuur.
De zorgbudgetten in de Vlaamse Sociale Bescherming moeten verhoogd worden.
Een proactieve overheid faciliteert een kwalitatieve en betaalbare zorg, niet de vrije markt.
Winstbejag en zorg gaan niet samen. Verstreng de controle op prijszetting in de woonzorgcentra.
Elke oudere heeft recht op menselijke en kwaliteitsvolle zorg.
Ouderen verdienen een warme zorg op maat.
Ouderen moeten inspraak hebben in woonzorgcentra.

Demografische realiteit
1 op 5 Vlamingen is vandaag ouder dan 65, het wordt tijd dat onze Vlaamse regering hier rekening mee houdt. Het is een eer volwaardig ouder te kunnen worden, zorg als overheid dan ook voor de beste voorwaarden. Over S-Plus S-Plus is een ouderenvereniging die zich inzet voor de belangen van senioren in België. Wij streven naar een samenleving waarin ouderen met respect en waardigheid worden behandeld en toegang hebben tot de best mogelijke zorg.

Waar kan ik op 1 mei aansluiten bij S-Plus?
West-Vlaanderen (Brugge): 10.45 uur, verzamelen aan de Burg.
Oost-Vlaanderen (Gent): 11 uur, De Vooruit, Sint-Pietersnieuwstraat 23.
Brabant (Leuven): 10.30 uur, Martelarenplein.
Antwerpen (Mol): 11 uur, Socio-Cultureel Ontmoetingscentrum Roeskensberch.
Limburg (Genk): van 9 tot 12 uur aan onze tent op Couleur Sociale C-Mine.

Download onze flyer:

Persbericht 1 mei 2025.pdf(2.9 MB)

Perscontact:
Steven Vanden Broucke
Stafmedewerker vrijwilligers en belangenbehartiging
T 02 515 02 03 E steven.vandenbroucke@s-plusvzw.be

tips & tricks voor de elektrische fiets

door Gertie Brouwers

24-02-2025

Elektrische fietsen, of e-bikes, zijn de laatste jaren steeds populairder geworden als een duurzame en efficiënte manier van vervoer. Met verschillende modellen en stijlen, van stadsfietsen tot sportieve mountainbikes. E-bikes zijn niet alleen milieuvriendelijk, maar ze bevorderen ook een actieve levensstijl. Een fiets om niet te missen dus.

Bij de aanschaf van je eerste elektrische fiets, zijn er een aantal belangrijke punten waar je op kan letten:

Comfort
Kies een fiets met een lage instap, zodat je gemakkelijk op- en af kunt stappen. Een comfortabel zadel en stuurpositie zijn ook belangrijk om rug- en nekklachten te voorkomen.

Motor en batterij
De plaatsing van de motor (voorwiel, achterwiel of midden) beïnvloedt het rijgedrag. Een middenmotor geeft een natuurlijker rijgevoel en betere gewichtsverdeling van de fiets. Let ook op het vermogen van de batterij. Hoe straffer de batterij, hoe langer je afstanden die je kan afleggen zonder te moeten opladen. Zoek je een e-bike voor korte ritjes in je buurt, dan is een goedkopere batterij van 300 Wh voldoende. Wil je langere tochten maken? Dan is een batterij van 500 Wh of zelfs 750 Wh beter.

Hoe straffer de batterij, hoe langer je afstanden die je kan afleggen zonder te moeten opladen

Gewicht van de fiets
Elektrische fietsen zijn zwaarder dan gewone fietsen. Een lichtere fiets is uiteraard makkelijker bij het opbergen of vervoeren. Let er wel op dat het gewicht niet ten koste gaat van de stabiliteit.

Veiligheid
Goede verlichting, stevige remmen en een stabiele standaard zijn cruciaal voor je veiligheid.

Gebruiksgemak
Een duidelijk en eenvoudig te bedienen display is belangrijk, vooral als je handschoenen draagt of in fel zonlicht fietst. Onderhoud en service na verkoop Kies voor een betrouwbaar merk en een goede fietsenwinkel die service en onderhoud kan bieden. Dit kan problemen op de lange termijn voorkomen.

Proefrit
Maak altijd een proefrit om te voelen hoe de fiets rijdt en of de fiets comfortabel is voor jou. Doe dat liefst voor het oog van een ervaren verkoper, want die kan je helpen om de fiets eerst juist in te stellen. De juiste hoogte en positie van je z del, je stuur en je pedalen zijn belangrijk voor het optimale fietscomfort.

Kom naar onze Infomomenten en try-outs over elektrische fietsen:
Velo Elektrick(s)
Voel je je toch nog wat onzeker bij de aanschaf van een elektrische fiets? Of wil je gewoon nog wat meer te weten komen? S-Plus organiseert in elke provincie een dag vol tips en tricks over elektrisch fietsen. Tijdens deze namiddag kom je meer te weten over de verschillende e-bikes, de wegcode, veiligheidsvoorschriften en zoveel meer. Daarnaast kan je in samenwerking met Bike Republic een elektrische fiets uittesten en antwoorden op je vragen vinden rond fietsen, fietsbijstand, verzekering, en zo veel meer. Kom je informeren en ga naar huis met een leuke goodiebag!

Data:
Merksem: maandag 10 maart (03 285 43 36)
Hasselt: donderdag 20 maart (011 24 73 60)
Veurne: donderdag 3 april (050 44 79 56)
Oudenaarde: donderdag 24 april (09 333 57 76)
Sint-Pieters-Leeuw: donderdag 8 mei (02 546 15 92)

Hou je lidkaart steeds bij de hand, want bij Bike Republic hebben leden van S-Plus 5 % korting. Ook op de elektrische fietsen. Kijk op de website voor meer informatie over de ledenvoordelen en de Velo elektrick(s) dagen.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag januari - februari - maart 2025. Lees hier nog meer artikels.

Lees meer over

Bezoek het Nationaal museum van de speelkaart

Van plusbaasjes tot hondvriendelijke hotspots

Fietsbijstand VAB

Webinar met Kaat Bollen

door S-Plus

06-02-2025

Webinar met Kaat Bollen: seksuele voorlichting 2.0, alles wat je had willen weten

Vorig jaar trok Kaat door Vlaanderen met ‘In gesprek met Kaat Bollen’ en kon je haar live aan het werk horen. Dit jaar brengt ze al haar kennis samen in een boeiende online webinar, die je gezellig vanuit je zetel kunt volgen!

Kaat Bollen is een seksuologe die geen taboes uit de weg gaat. Helaas bevindt de combinatie seks en ouderen zich ook in de taboesfeer. Zonde, vindt Kaat. Want zoals ze het zelf zegt: ouderen hebben vaak minder zorgen aan hun hoofd én meer tijd, de ideale basis voor een fijn seksleven! Kaat kijkt er zelf alvast naar uit!

In haar webinar geeft Kaat wat algemene seksuele educatie (want er is op seksueel vlak veel ontdekt de laatste jaren), maar slaat ze ook de brug naar seks en ouderen. Wat zijn mogelijke ongemakken en hoe kan je daar mee omgaan? Kom luisteren naar de webinar en stel je vragen rechtstreeks aan Kaat.

Praktische info
Datum: 20 maart 2025 om 19.30 u.
Prijs: gratis
Online te volgen
Schrijf je hier online in

Lees meer over

Over seks en ouderen

Reanimeer je seksleven: eerste hulp voor een ingedut seksleven

Seksuele schaamte: de grootste domper op de feestvreugde

Van plusbaasjes tot hondvriendelijke hotspots

door Melissa Tihange

04-02-2025

Honden zijn veel meer dan alleen huisgenoten of trouwe metgezellen. Ze kunnen onze gemoedsrust versterken, ons welzijn verbeteren en zelfs mensen dichter bij elkaar brengen. Joke Decru van AAP vzw en Kathleen Govaers, oprichtster van Sir Jerom, nemen ons mee in hun inspirerend verhaal.

AAP vzw: een beter welzijn voor mens en dier

In 2017 richtte Joke Decru AAP vzw (Animal Assisted Projects) op, met als missie om dieren laagdrempelig in te schakelen om zo het welzijn van mens én dier te verhogen. “Met ons project AALLEZ koppelen we dierenliefhebbers die zelf geen huisdier hebben, maar het wel missen, aan een hond in hun buurt,” vertelt Joke gepassioneerd. “In de praktijk is het soms lastig om altijd zelf voor je huisdier te zorgen – denk aan werkverplichtingen of kinderen die van hier naar daar moeten gebracht worden. Op zulke momenten zit je dier soms langer alleen dan je zou willen. Dan is het fijn om een netwerk te hebben waar je beroep op kan doen. AALLEZ is een win-win,” legt ze uit. “Het baasje heeft gemoedsrust, het plusbaasje geniet van het gezelschap van een hond zonder de volledige verantwoordelijkheid te dragen en de honden krijgen natuurlijk wat extra liefde, aandacht en koekjes.” (lacht)

Met aallez koppelen we iemand die zelf geen dier heeft maar het wel mist aan een huisdier uit de buurt

Iedereen in de regio Antwerpen, Mechelen en Leuven kan zich aanmelden om een plusbaasje te worden of er beroep op
doen. “Er gaat wel een grondige intake aan vooraf,” legt Joke uit. “We willen goed begrijpen waarom iemand plusbaasje wil worden en wat wel en niet mogelijk is. Hetzelfde geldt voor het baasje: wat verwachten zij van een plusbaasje en wat zijn de kleine hoekjes van het dier? Hoe meer we weten, hoe beter we de juiste match kunnen maken. En mocht de koppeling om welke reden dan ook niet werken, dan staan we altijd achter de schermen klaar om een oplossing te vinden.”

“Plusbaasjes kunnen voor verschillende situaties worden ingeschakeld, maar het doel is altijd om een langdurige relatie op te bouwen,” vertelt Joke. “We willen verder gaan dan alleen een dagje helpen en echt een blijvende band creëren die zowel het baasje, het dier als het plusbaasje gelukkig maakt. Meestal begint het met een wandeling, maar dat kan zich ontwikkelen tot het regelmatig oppassen op de hond, bijvoorbeeld voor een halve dag. Voor deze dienst betaalt het baasje een eenmalige bijdrage van € 75 voor de zoektocht en daarna een maandelijkse bijdrage van € 25, ongeacht hoe vaak het plusbaasje komt. Gemiddeld is dat zo’n 2 keer per week.”

Een ander project is AAMAAI, waarbij getrainde huisdieren zorginstellingen bezoeken. “Dieren kunnen een enorme positieve impact hebben op mensen, maar niet iedereen kan zelf een huisdier houden,” vertelt Joke. “Met AAMAAI gaan we met honden langs in woonzorgcentra, therapeutische instellingen en zelfs scholen. We houden daarbij altijd rekening met het welzijn van zowel mens als dier. De honden die we inzetten zijn echte gezelschapsdieren die het heerlijk vinden om geknuffeld te worden en graag tijd doorbrengen bij mensen. Waar deze honden in het dagdagelijkse leven beperkt worden om iedereen zomaar te begroeten, mogen ze in een zorginstelling juist iedereen die dat wil gedag gaan zeggen.”

“We zijn geselecteerd voor De Warmste Week en gaan volgend jaar op roadshow door verschillende steden. Ons doel is om lokale gemeenschappen te verbinden. Met een caravan, dieren en koffie willen we ontmoetingsplekken creëren waar buurtbewoners samenkomen. Dieren brengen mensen dichter bij elkaar en we willen onderzoeken wat deze interacties kunnen betekenen voor buurten. Door mensen samen te brengen rond dieren en een kop koffie, hopen we gesprekken te stimuleren. Vaak wonen mensen dicht bij elkaar zonder echt contact te maken. Als wij kunnen faciliteren dat ze elkaar leren kennen, wie weet delen ze dan later nog eens samen een kop koffie, of helpen ze elkaar in de tuin.”

Meer info?
Wil je meer weten, zelf een plusbaasje worden of het initiatief steunen? Bezoek AAP vzw op www.aapvzw.be.

Hondvriendelijke plekken getest en goedgekeurd door Sir Jerom

Kathleen Govaers maakte de sprong van orthopedagoog naar social-media expert toen Jerom in haar leven kwam. Jerom, een ruwharige teckel, is ondertussen een bekende naam in de hondenwereld.

“Alles begon tijdens de coronaperiode,” vertelt Kathleen. “Om de horeca een hart onder de riem te steken, zijn we plekjes beginnen delen op sociale media waar Jerom welkom was. Ook wij zochten duidelijkheid over waar we wel en niet met onze hond binnen mochten, want Jerom gaat overal mee. Dat was vrij snel een groot succes en mensen begonnen onze verhalen te volgen.”

Als je de hond gelukkig kunt maken, dan zijn de baasjes sowieso ook gelukkig

Met Sir Jerom test en beoordeelt Kathleen samen met haar hond Jerom restaurants en andere locaties. Met een sticker die de zaken op hun etalage kunnen kleven kunnen hondeneigenaars eenvoudig zien waar hun viervoeter welkom is. “Als je dat visueel kan zien, hoef je niet altijd naar binnen te gaan om het te vragen,” legt Kathleen uit. “Zo’n sticker ontvang je niet alleen als honden zijn toegestaan, want dat is tegenwoordig bijna overal zo. Het gaat juist om die extraatjes die het verschil maken. Denk aan een rustig plekje, een mandje voor de hond, een stukje kaas bij binnenkomst of de mogelijkheid om kluiven mee naar huis te nemen. Een restauranteigenaar zei ooit tegen me: ‘Als je de hond gelukkig kunt maken, dan zijn de baasjes sowieso ook gelukkig.’”

Maandelijks trekken Kathleen en Jerom eropuit om nieuwe plekken te verkennen. Ze schrijven hierover in WOEF magazine en delen hun verhalen op Instagram, Facebook en in een nieuwsbrief. “We hebben ondertussen zo’n groot netwerk opgebouwd, zelfs tot in Nederland en Frankrijk, waar we ongelooflijk goed in de watten worden gelegd. Jerom wordt daar echt als een prins onthaald. Iedereen die hem tegenkomt, zegt dat hij een ongelooflijke mensenvriend is met een groot hart. Hij schittert zelfs in de misdaadreeks Styx, die momenteel op Netflix en Streamz te zien is. Jerom is dus niet alleen een professionele foodie en reviewer, maar ook acteur!”

En wat brengt de toekomst? Kathleen droomt al een tijdje van een boek over hun avonturen. “Als er uitgevers meelezen, dan mogen ze gerust eens blaffen naar Jerom!” (lacht)

Leuke plekken volgens Sir Jerom

Restaurant Grill De Vette Os in Veurne
B&B Doghouse in Brugge
Hotel A-Stay in Antwerpen
Bier bar en shop DR. BEER in Antwerpen
Restaurant Le Steak ‘17 in Antwerpen
Taverne De Heusche Bollaert in Putte, Nederland

Meer info?
De bijzondere avonturen van Sir Jerom kan je volgen op Instagram via @sir_jerom, op Facebook onder sirjerom, of bezoek hun website op www.sirjerom.be.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag januari - februari - maart 2025. Lees hier nog meer artikels.

Lees meer over

Bezoek het Nationaal museum van de speelkaart

Naar een positieve en realistische beeldvorming van ouderen

Osteoporose tijdens de menopauze

Abonneer op Maatschappij