Hoe willen we zorg ontvangen als we ouder worden

24-11-2025

In Ik werd kamer 235 beschrijft Lieve Flour haar leven in een woonzorgcentrum, met scherpe observaties en een warm pleidooi voor menselijkheid. Haar persoonlijke blik zet aan tot nadenken over respect, autonomie en verbondenheid. Ook Magda De Meyer, voorzitter van de Vlaamse ouderenraad en S-Plusser, deelt haar visie. Zij legt uit hoe woonzorgcentra meer op maat van bewoners kunnen worden ingericht en welke stappen het beleid kan zetten. Samen tonen ze hoe ouderenzorg anders en beter kan.

Recensie: Ik werd kamer 235 van Lieve Flour

Moet zorg in een woonzorgcentrum je echt overkomen of niet? In Ik werd kamer 235 neemt Lieve Flour de lezer mee naar het hart van een woonzorgcentrum, waar ze zelf als tachtiger noodgedwongen haar intrek nam. Vanuit haar nieuwe thuis – kamer 235 – beschrijft ze met open blik, scherpe observaties en een warm hart hoe het is om plots afhankelijk te worden van zorg.

Haar boodschap is vrij duidelijk: ze wil geen zorg ondergaan, maar ontvangen. Met respect, menselijkheid en ruimte voor haar eigen keuzes. Wat dit boek bijzonder maakt, is de combinatie van persoonlijke ervaring en maatschappelijke reflectie. Flour schrijft niet vanuit theorie, maar vanuit het leven zelf. Ze laat zien hoe kleine gebaren, zoals een kopje koffie of een vriendelijk woord, een wereld van verschil maken. Tegelijk schuwt ze de pijnlijke kanten niet: het verlies van autonomie, de soms kille regels, en het gevoel van onzichtbaarheid dat ouderen kunnen ervaren.

Zorg draait om meer dan regels en routines; het gaat om respect, verbondenheid en menselijkheid

De stijl is helder, toegankelijk en zonder franjes. Geen aanklacht, maar een uitnodiging tot verbetering. Flour benoemt wat goed gaat, prijst zorgverleners waar het verdiend is, maar stelt ook kritische vragen. Waarom voelt zorg soms als iets dat je moet ondergaan in plaats van ontvangen? Hoe kan het anders?

Wat opvalt, is haar zachte maar doordringende toon. Ze is nooit bitter, wel vastberaden. Ze wil gehoord worden, niet alleen voor zichzelf, maar voor alle bewoners die vaak in stilte leven. Thema’s als eenzaamheid, intimiteit, diversiteit en zingeving komen aan bod, telkens met respect en nuance. Het boek is dus geen aanklacht, maar een mild kritische uitnodiging tot verbetering.

Ze schrijft over de pijnpunten, maar deelt evengoed wat goed gaat, en geeft oprecht schouderklopjes aan wie dat verdient. Haar boodschap is eenvoudig en duidelijk. Zorg draait om meer dan regels en routines; het gaat om respect, verbondenheid en menselijkheid.

Ik werd kamer 235 is een boek voor zorgverleners, beleidsmakers, familieleden en iedereen die wil begrijpen hoe ouder worden in Vlaanderen écht voelt. Het is een pleidooi voor menselijkheid in de zorg, geschreven door iemand die het van binnenuit beleeft. Een aanrader, niet alleen om te lezen, maar om bij stil te staan.

Meer info
‘Ik werd kamer 235’ van Lieve Flour werd uitgegeven bij Politeia. Het boek is verkrijgbaar in de boekhandel of via www.politeia.be.

Magda De Meyer: "Inspraak moet blijven, ook al verandert je woonplaats."

In het boek wordt gesteld dat woonzorgcentra vaak gebouwd zijn voor het personeel, niet voor de bewoners. Klopt dit volgens jou? Hoe zou een woonzorgcentrum er volgens jou idealiter moeten uitzien?
Magda: “Veel woonzorgcentra ogen als ziekenhuizen, met weinig huiselijke sfeer. Door de hoge werkdruk is er vaak geen tijd voor een babbel of activiteit op maat. Dat voedt het beeld dat je autonomie verliest bij een verhuis naar een WZC. Hoewel sommige centra inspraak stimuleren, is dat zeker niet overal zo. Er zijn inspirerende voorbeelden, maar ook veel werk aan de winkel.”

“De bewoner écht centraal zetten betekent: zelf bepalen wanneer je opstaat, wie je ontvangt, wat je doet. Van koffie drinken tot lid worden van een vereniging, of meebeslissen over personeel. Inspraak moet blijven, ook al verandert je woonplaats.”

Regels zijn nodig, maar mogen autonomie niet ondermijnen

De regels beperken soms de autonomie van bewoners. Welke concrete veranderingen zouden volgens jou de levenskwaliteit van bewoners het meest verbeteren?
Magda: “Een nieuwe voordeur verandert niet wie je bent. Regels zijn nodig, maar mogen autonomie niet ondermijnen. We moeten evolueren van medische naar woon- en leefregelgeving. Inspectie moet ook luisteren naar bewoners: voelen zij zich gehoord?” 

Huidhonger, intimiteit en seksualiteit zijn belangrijk voor het welzijn van de mens. Maar in tal van WZC zijn ouderen daar blijkbaar niet (meer?) mee bezig. Hoe kijk jij hier tegen aan?
Magda: “Het klopt niet dat ouderen geen nood hebben aan intimiteit. Er rust een taboe op. Iedereen heeft behoefte aan aanraking, vriendschap, fantasieën. WZC moeten nadenken over privacy, houding tegenover koppels, en openheid rond geaardheid. Iedereen moet zichzelf kunnen zijn.”

Hoe kunnen bewoners zelf bijdragen aan een betere woonomgeving, ondanks de huidige beperkingen in WZC?
Magda: “Bewoners zijn meer dan zorgontvangers. Ze kunnen ideeën delen, tuinieren, kunst maken, een charter opstellen of een bewonersraad oprichten met echte beslissingsmacht. Via brieven, pers of sociale media kunnen ze druk uitoefenen op het beleid.”

Welke stappen kan het beleid nog nemen om de kwaliteit van WZC te verbeteren?
Magda: “De Vlaamse overheid moet duidelijke kwaliteitscriteria opstellen, niet enkel medisch maar ook rond wonen en leven. Transparantie is cruciaal, bijvoorbeeld via bevragingen bij bewoners. Ook moet elk WZC een kwaliteitscoördinator krijgen, niet één voor meerdere centra.”

Tot slot: hoe kan S-Plus bijdragen om een kwalitatief ouderenbeleid in Vlaanderen te garanderen? 
Magda: “Als ouderenvereniging kunnen we ouderenzorg mensgerichter maken. We ondersteunen bewoners, mantelzorgers en kaarten mobiliteit en digitale exclusie aan. Betaalbaarheid blijft een strijdpunt: een gemiddeld pensioen volstaat vaak niet om een WZC te betalen.”

Dit is een artikel uit S-Plus Mag oktober - november - december 2025. Lees hier nog meer artikels.

Sterk en toegankelijk openbaar vervoer in Vlaanderen!

Vlaanderen verdient beter. Vlaanderen verdient openbaar vervoer dat werkt.

S-Plus roept de Vlaamse overheid en de minister van Mobiliteit, Annick De Ridder, op: investeer nu in een toekomstgericht vervoersbeleid dat het verschil maakt. Een beleid dat het klimaat dient, files vermindert en iedereen vlot op zijn bestemming brengt. Mobiliteit is geen luxe, het is een basisrecht.

Onze boodschap is duidelijk:

We eisen toegankelijk, efficiënt, comfortabel, stipt én betaalbaar openbaar vervoer. 

Vlaanderen blijft achter

S-Plus trekt aan de alarmbel. Terwijl mobiliteit vastloopt en de klimaatuitdagingen toenemen, blijft de Vlaamse overheid de auto bevoordelen. Bus en tram verdienen een centrale plaats, maar De Lijn krijgt onvoldoende middelen.

Een eenmalige financiële injectie en een beloofde dotatieverhoging in 2026 zijn niet genoeg. Wat we nodig hebben zijn structurele investeringen in infrastructuur, voertuigen en personeel. Alleen zo bouwen we een openbaar vervoersnetwerk dat werkt voor iedereen.

Geef de reiziger een stem

Lokale vervoersplannen worden vaak opgesteld zonder inspraak van gebruikers. Dat moet anders. Wij eisen structurele vertegenwoordiging van reizigers en middenveldorganisaties in de vervoerregioraden.

Herstel wat verloren ging – herbekijk flexvervoer

Flexvervoer faalt. Het is inefficiënt, onbetrouwbaar en sluit niet aan bij de noden van de mensen. Herstel de geschrapte lijnen en garandeer voldoende bushaltes, want scholieren, pendelaars, ouderen en mensen met een beperking staan nu letterlijk vaak in de kou.

Maak reizen vlotter en eenvoudiger

Tram en bus staan te vaak stil. Slimme verkeerslichten kunnen zorgen voor snellere en stiptere ritten. En met één geïntegreerd ticket voor trein, tram en bus maken we reizen toegankelijker voor iedereen.

Samen maken we het verschil

Een klantgericht mobiliteitsbeleid vraagt samenwerking. Vlaamse overheid, De Lijn, vervoerregioraden en lokale besturen: werk samen en bestrijd vervoersarmoede. Alleen zo realiseren we duurzame mobiliteit.

Doe mee met onze actie op 20 september 2025! 

Laat je stem horen. Samen kunnen we het verschil maken. Kom op voor een Vlaanderen met sterk en sociaal openbaar vervoer. Samen gaan we richting verandering. 

Voer mee actie voor een sterk en toegankelijk openbaar vervoer!

Iedereen heeft recht op vlot, betaalbaar en betrouwbaar vervoer. Toch blijven bussen en trams verdwijnen, worden haltes geschrapt en laat de Vlaamse overheid het openbaar vervoer links liggen. 

Genoeg is genoeg! Wij eisen een beleid dat mensen centraal zet, niet de auto. 

Waarom we op straat komen:

  • Herstel geschrapte lijnen
  • Investeer structureel in voertuigen, personeel en infrastructuur.
  • Geef reizigers inspraak in vervoersplannen.
  • Zorg voor één ticket voor trein, tram en bus. 

Wanneer en hoe laat: zaterdag 20 september om 11.30 uur (tot 13 uur) 
Locaties:

  • Provincie Limburg (alle gemeenten) – station Hasselt (Mgr. Broekxpl. recht tegenover station)
  • Provincie Vlaams-Brabant (alle gemeenten) – station Leuven – Martelaarsplein
  • Provincie Antwerpen (alle gemeenten) – Antwerpen Centraal – kant Astridplein
  • Provincie O-VL (alle gemeenten) – Gent sint-Pieters – nabij helling busstation
  • Provincie WVL (alle gemeenten) – station Brugge – voorkant 

Perscontact
Steven Vanden Broucke
Stafmedewerker vrijwilligers en belangenbehartiging
Sint-Jansstraat 32, 1000 Brussel
T 02 515 02 03
E steven.vandenbroucke@s-plusvzw.be

Waarom sociale actie voor ouderen essentieel is

01-09-2025

Waarom sociale actie voor ouderen essentieel is: tegen leeftijdsdiscriminatie en voor een waardig leven

In Vlaanderen vormen ouderen een steeds grotere groep in onze samenleving. Toch botsen zij vaak op onzichtbare drempels die hun kansen en levenskwaliteit beperken. Leeftijdsdiscriminatie, of ageïsme, is een hardnekkig probleem dat velen treft. Het zorgt ervoor dat ouderen onterecht worden gezien als minder capabel, minder relevant of minder waard om mee te beslissen. Juist daarom is sociale actie voor S-Plus essentieel: om vooroordelen te doorbreken en de stem van ouderen te versterken.

Het verbeteren van de levenskwaliteit van ouderen is een kerndoel van S-Plus

Ageïsme leidt niet alleen tot uitsluiting op de werkvloer of in de gezondheidszorg, maar ook tot een verminderde maatschappelijke en politieke participatie. Het is essentieel dat ouderen actief kunnen meedenken en meebeslissen over beleid dat hun leven direct beïnvloedt. Door hen structureel te betrekken, bijvoorbeeld via inspraakraden, seniorenorganisaties en lokale initiatieven, versterken we hun rol als volwaardige partners in de samenleving. Dit draagt niet alleen bij aan betere beslissingen, maar verhoogt ook het gevoel van betrokkenheid en eigenwaarde van ouderen.

Het verbeteren van de levenskwaliteit van ouderen is een kerndoel van S-Plus. Dat betekent meer dan gezondheid en financiële zekerheid: het gaat ook om verbondenheid, zingeving en een veilige, waarderende leefomgeving. Initiatieven tegen eenzaamheid, voor toegankelijkheid en participatie zijn daarbij onmisbaar.

Door sociale actie te voeren tegen leeftijdsdiscriminatie en voor meer participatie, bouwen we aan een Vlaanderen waar ouderen niet aan de kant worden geschoven, maar waar ze volwaardig kunnen meedoen en zich thuis voelen. Dit versterkt niet alleen het individu, maar ook de gemeenschap als geheel.

Onze samenleving is rijker wanneer alle generaties met respect en aandacht samenleven. Daarom is het van groot belang om samen te werken aan een toekomst waarin ouderen waardig, actief en betrokken kunnen blijven. Zonder belemmeringen, vooroordelen of uitsluiting.

Word actievrijwilliger bij S-Plus!
Wij zoeken mensen die
- Overtuigingskracht hebben en op straat durven komen
- Anderen kunnen motiveren en inspireren
- Zorg willen dragen voor hun gemeenschap
- Samen willen werken

Voor onze actieteams in Leuven, Brussel, Hasselt, Genk, Gent, Brugge, Kortrijk, Antwerpen en Mechelen. Je maakt deel uit van de regionale werkgroep, samen met andere geëngageerde vrijwilligers. Samen organiseren jullie acties, versterken jullie netwerken en brengen jullie ouderenrechten op de kaart.

Wat vragen we? Enkele uurtjes van je tijd en de durf om zichtbaar op te komen voor S-Plus.

Wat bieden we? Ondersteuning met materiaal en vorming, onkostenvergoeding en fijne vrijwilligersmomenten.

Neem contact met ons op via info@s-plusvzw.be of 02 515 02 03

Dit is een artikel uit S-Plus Mag juli - augustus - september 2025. Lees hier nog meer artikels.

Bedankt, Herman De Loor!

31-07-2025

Als voorzitter van de S-Plusgroep in Zottegem en beleidsvrijwilliger zette Herman De Loor zich jarenlang in voor S-Plus. We praten met hem over zijn ervaring en waar we met S-Plus het verschil kunnen maken.

Herman de Loor

Hoe ben jij bij S-Plus, toen nog Vlaamse Federatie voor Socialistische Gepensioneerden, terechtgekomen? En hoe wist je van het bestaan af?
Herman: “Ik ben altijd zeer actief geweest binnen de socialistische beweging. Als jonge gast ben ik gestart bij de Jongsocialisten, waar ik later ook lid werd van het Nationaal Bestuur. Zo bleef ik mij verder engageren. Al snel sloot ik mij aan bij de BSP. Door mijn politieke engagement kwam ik vanzelf in contact met wat er leefde in Zottegem, en zo wist ik ook dat er een lokale afdeling van de VFSG actief was. Toen ik met pensioen ging, was het voor mij dan ook een logische stap om
daarbij aan te sluiten. Zo werd ik lid van de VFSG-afdeling Zottegem.”

Al onze leden zetten zich verdorie hard in om dagelijks het verschil te maken

Je staat bekend als een man van kordate aanpak. Nam jij meteen een bestuursfunctie op?
Herman: “Er werd mij meteen gevraagd om in het bestuur te komen, en ik heb dat dan ook gedaan. Ik liet toen het initiatief om alles te organiseren nog over aan de mensen die al jaren lid waren. Na verloop van tijd nam ik meer en meer zelf taken op.”

Hadden jullie een grote afdeling, en was er concurrentie met andere ouderenverenigingen?
Herman: “Ja, voornamelijk OKRA, toen de Kristelijke Beweging van Gepensioneerden (KBG). Die zijn in Zottegem nog altijd heel actief, maar vooral in de kleinere deelgemeenten. Van echte grote samenwerking kon je niet spreken. De toenmalige CVP zag ons vooral als concurrent voor de KBG. Dat zorgde er ook voor dat wij ons strijdvaardig op stelden natuurlijk.”

Wat was voor jullie afdeling toen belangrijk, waar zetten jullie op in?
Herman: “Onze mensen samenbrengen en informeren over de actualiteit, dat was vooral onze inzet. Maar we willen hen ook iets bijbrengen over de werking van de socialistische beweging.”

Hadden jullie dan veel contact met de partij?
Herman: “Sowieso met het ziekenfonds, maar zeker ook met de partij. Met mijn ervaring als volksvertegenwoordiger en burgermeesterschap had ik natuurlijk wel goede contacten ook.” 

Politiek zit in je bloed, dat weten we. Hoe lang ben je al actief in de S-Plus beleidswerkgroep?
Herman: “Ja, dat is van thuis uit, hé. Bij mijn zonen is dat ook zo. Van ‘s morgens tot ‘s avonds ging het over politiek. Deelnemen aan de beleidswerkgroep paste perfect in dat plaatje. Ik heb dan ook meteen toegezegd toen ik werd gevraagd om lid te worden.”

Heb je met de beleidswerkgroep het verschil kunnen maken?
Herman: “Ja, daar ben ik van overtuigd. Anders zet je je daar niet voor in. Ik denk maar aan onze memoranda die we bij elke verkiezingen opstellen. Het is belangrijk dat we onze stem laten horen, anders worden we aan de kant geschoven. Daarom blijf ik me op verschillende vlakken nog inzetten als socialist in de brede zin. Vandaag ben ik nog voorzitter van de coöperatieve vennootschap Werkerswelzijn, die eigenaar is van het Zottegemse Volkshuis."

Je bent ook jaren S-Plusvertegenwoordiger geweest bij de Vlaamse Ouderenraad. Welke thema’s lagen je het meeste aan het hart?
Herman: “Ik heb dat 10 jaar gedaan vanuit diezelfde socialistische gedrevenheid. Ik zat in de commissie wonen en mobiliteit. Met hart en ziel heb ik daar mijn inbreng gedaan, met steun van S-Plus. Die steun is niet onbelangrijk, want Okra is een grote speler, en dat voel je constant. Daarnaast ben ik blij dat S-Plus Magda De Meyer als nieuwe voorzitter van VLORA heeft kunnen voordragen. Zo zie je dat we als vereniging toch een verschil kunnen maken.”

Ik heb graag mensen met levenservaring die zaken naar voren brengen, en dat vind ik terug bij S-Plus en de beleidswerkgroep

Hoe zag je jezelf als lid van die commissie? Man van het conflict of eerder van de consensus?
Herman: “Als man van de consensus. VLORA heeft me ooit gevraagd om voorzitter te worden van de commissie. Maar ik had het te druk. En mijn prioriteit lag bij S-Plus en, natuurlijk, Zottegem.”

Maakt S-Plus voldoende het verschil volgens jou?
Herman: “Zeker. Al onze leden zetten zich verdorie hard in om dagelijks het verschil te maken. Dat is geen grote politiek, hé. Dat gaat over kleine zaken, vooral op lokaal vlak. De ervaring die ze lokaal opdoen, maar dan verwoorden op de hogere politieke niveaus. Dat is belangrijk.”

Wat denk van de invoering van de regionale beleidswerkgroepen?
Herman: “Het is belangrijk dat mensen uit de praktijk hun inbreng kunnen doen. Niet alleen theorie. Daar ben ik vooral voorstander van. Dus voor mij zeker een meerwaarde.”

Je bent al jaren bij S-Plus betrokken. Wat is het belangrijkste moment geweest?
Herman: “Ik wil niks over het hoofd zien. Alles lijkt mij belangrijk. Zeker alles wat op de S-Plustafel naar voren kwam, heb ik helpen uitdragen. Ook al was dat soms tegen mijn eigen mening. Maar ik volgde en steunde de standpunten die bij de meerderheid werden gestemd. Ik heb graag mensen met levenservaring die zaken naar voren brengen, en dat vind ik terug bij S-Plus en de beleidswerkgroep. Waarmee ik niet wil zeggen dat experten onbelangrijk zijn. Maar liefst niet te veel regelneverij.”

Hoe bedoel je? 
Herman: “Daar ben ik echt tegen, ook in het parlement. Ik heb dikwijls gezegd dat ze daarmee moeten stoppen. Te veel regels lost niets op, integendeel. Houd het eenvoudig, want anders krijg je veel te veel procedurefouten die volgens mij niet nodig zijn.”

Herman, het siert je dat je een stap opzij zet, en de kans wil geven aan anderen. Wat wil je deze mensen nog meegeven?
Herman: “Omring je vooral met mensen die lokaal veel ervaring hebben, die de lokale problemen kennen. Daar kan je echt het verschil maken. Blijf met je voeten op de grond. Ik heb niks tegen grote theorieën, dat kan helpen, maar ik wil vooral mensen zien die de handen uit de mouwen steken en zaken concreet vooruithelpen.” 

Dank je wel Herman, voor je jarenlange inzet.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag juli - augustus - september 2025. Lees hier nog meer artikels.

Zorgen voor morgen

16-06-2025

Auteurs Daan Duppen en Dirk Doucet zijn gerontologen die dagelijks werken aan het verbeteren van de zorg voor ouderen en kwetsbare mensen. Dit boek is geschreven voor iedereen die zich bezighoudt met ouder worden en waarde hecht aan de kwaliteit van het leven. Of je nu zelf ouder wordt, een naaste hebt die zorg nodig heeft, of werkt in de zorg of het beleid, dit boek biedt een heldere visie en concrete oplossingen. 

Voor veel mensen draait kwaliteitsvol ouder worden om gezondheid, maar het sociale aspect is minstens zo belangrijk: mensen hebben elkaar nodig. Het liefst blijven ouderen in hun eigen huis wonen, maar als dat niet meer mogelijk is, bestaan er
2 bekende alternatieven: assistentiewoningen of woonzorgcentra. Wanneer kwetsbaarheid toeneemt, komen zorgprofessionals en mantelzorgers in beeld. Ook daar zijn nog stappen te zetten om de zorg en ondersteuning te verbeteren. De overheid doet grote investeringen, maar uiteindelijk ligt de verantwoordelijkheid bij het individu om tijdig in actie te komen en kansen te grijpen – liefst nog vóór afhankelijkheid een rol speelt.

Voor wie oplossingen zoekt is het belangrijk te begrijpen wat fysieke, psychische, cognitieve en contextuele kwetsbaarheid betekent. Voor veel ouderen is aangepast thuis wonen de beste optie. Als dat niet haalbaar is, wijzen de auteurs op het tekort aan lokale dienstencentra. Ze halen ook inspirerende cohousing-projecten aan, die een waardevol alternatief bieden voor ouderen die nog zelfstandig kunnen leven.

Als ouderen de regie over hun leven willen behouden, moeten ze tijdig actie ondernemen – een boodschap die doorheen het boek meerdere keren terugkomt

Als ouderen de regie over hun leven willen behouden, moeten ze tijdig actie ondernemen – een boodschap die doorheen het boek meerdere keren terugkomt, aangevuld met praktische aanbevelingen. Thema’s zoals wilsbekwaamheid en euthanasie worden besproken, net als uitdagingen van volledige zorgafhankelijkheid in een woonzorgcentrum. De auteurs tonen in een historisch overzicht welke verbeteringen in de ouderenzorg zijn gekomen, met een sterke focus op wonen als eerste prioriteit, en pas daarna de zorg.

Het boek belicht verschillende woonvormen, met hun voor en nadelen, en vooral hoe ze nog beter gerealiseerd kunnen
worden. Het welzijn van kwetsbare ouderen ligt niet alleen in de handen van de overheid, maar van de hele samenleving. Wat er nog ontbreekt en hoe dit verbeterd kan worden, komt uitgebreid aan bod in het hoofdstuk ‘Zorg in en door de
samenleving’. 

Ook maatschappelijke participatie krijgt aandacht. Ouderen raken te snel geïsoleerd, wat leidt tot eenzaamheid en achteruitgang. Een buurtzorghuis zou hierin een cruciale rol kunnen spelen, een oplossing die wordt besproken in het laatste hoofdstuk. Wie voorzorgsmaatregelen treft – zoals een gezonde levensstijl, wonen in een vertrouwde buurt, zich omringen door bekende buren en een vertrouwde mantelzorger – vergroot de kans op een waardig en zelfstandig leven, tot het einde toe.

Zoals Ann Peuteman schrijft in haar nawoord: "De auteurs geven hun lezers niet alleen broodnodige informatie over een levensfase waar velen weinig over (willen) weten, ze zetten hen ook op weg om het heft in eigen handen te nemen."

Meer info
Zorgen voor morgen’ van Daan Duppen en Dirk Doucet (Pelckmans Uitgevers) is o.a. verkrijgbaar bij de Standaard Boekhandel voor € 20, het e-boek voor € 10,99.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hier nog meer artikels.

S-Plus ongerust over het nieuw Europees voorstel voor het behoud van het rijbewijs

Op 24 maart stelde de Europese Unie, met succes, een ingrijpende hervorming voor van de voorwaarden voor het behoud van het rijbewijs. Dat initiatief maakt deel uit van het ambitieuze ‘Vision Zero’-project, dat tot doel heeft het aantal verkeersdoden op de Europese wegen tegen 2050 volledig tot nul te reduceren. In tegenstelling tot wat op sociale media wordt beweerd, is er geen vaste leeftijd vastgesteld voor het automatisch intrekken van het rijbewijs.  

S-Plus vindt het ‘Vision Zero’-project bewonderenswaardig en duidelijke maatregelen zijn zeker nodig. Wel mogen we niet uit het oog verliezen dat de nieuwe richtlijnen moet zorgen voor een evenwicht tussen verkeersveiligheid en persoonlijke onafhankelijkheid. Want deze kwestie raakt diep aan de waardigheid en het dagelijks leven van miljoenen oudere Europeanen. 

Geldigheidsduur van het rijbewijs 

Het voorstel van Europarlementariër Karima Delli beoogt de invoering van een verplichte medische controle om de vijftien jaar voor alle bestuurders, ongeacht hun leeftijd. Deze universele aanpak heeft tot doel regelmatig de fysieke en cognitieve vaardigheden te controleren die nodig zijn om veilig te rijden, zonder specifiek op ouderen te richten. 

De geldigheidsduur van het rijbewijs wordt gelijkgeschakeld over de lidstaten heen. Indien het rijbewijs ook als nationaal identiteitsbewijs geldt (wat voor België niet van toepassing is), dan is de geldigheidsduur 10 jaar. Lidstaten krijgen de vrijheid om te bepalen welke stappen nodig zijn om een nieuw rijbewijs aan te vragen (bv. examens of verklaring op eer). Een oogtest en een cardiovasculaire evaluatie zouden wel onderdeel uitmaken van de procedure. 
Lidstaten zullen bovendien vrij zijn om vanaf 65 jaar een kortere geldigheidsduur op te leggen. België was hier in het verleden geen voorstander van, al is de politieke realiteit in ons land ondertussen wel anders met nieuwe regeringen op regionaal en federaal niveau. Hoe België zich hiertegen zal verhouden, blijft dus nog een open vraag. 

Digitaal rijbewijs 

Daarnaast wordt tegen 2030 het rijbewijs digitaal via de smartphone. Het wordt in alle lidstaten erkend en moet tegen 2030 de norm worden. Bestuurders zullen wel nog een fysiek rijbewijs kunnen aanvragen. België overweegt om het digitale rijbewijs al in 2029 in te voeren. 

Mobiliteit en onafhankelijkheid van ouderen in het geding 

Voor veel ouderen, vooral in landelijke of voorstedelijke gebieden die slecht bereikbaar zijn met het openbaar vervoer, is de auto veel meer dan alleen een vervoermiddel. Het is een essentieel instrument voor hun zelfstandigheid, dat hen toegang geeft tot medische zorg, winkels en een actief sociaal leven. 

Het vooruitzicht van een intrekking van het rijbewijs zonder individuele beoordeling geeft dan ook aanleiding tot gerechtvaardigde bezorgdheid. De Franse vereniging ‘40 millions d’automobilistes’ heeft zich terecht krachtig verzet tegen elke maatregel die bestuurders uitsluitend op basis van hun leeftijd stigmatiseert, en wijst erop dat uit de statistieken blijkt dat jonge bestuurders oververtegenwoordigd zijn in ernstige ongevallen. 

Technologische vooruitgang en mobiliteit 

De autotechnologie ontwikkelt zich tegenwoordig op een razendsnel tempo. Steeds vaker zien we dat auto’s uitgerust worden met allerlei hightech gadgets en systemen die het rijden veiliger, efficiënter en comfortabeler maken. Denk bijvoorbeeld aan zelfrijdende auto’s, die steeds meer terrein winnen en die steeds beter in staat zijn om zelfstandig te navigeren. Ook zijn er steeds meer auto’s met verbeterde rijassistentiesystemen die de bestuurder ondersteunen bij het rijden, bijvoorbeeld door te waarschuwen voor gevaarlijke situaties op de weg of door automatisch de snelheid aan te passen aan de omstandigheden. Deze innovaties kunnen ervoor zorgen dat mensen met een licht verminderde rijvaardigheid langer veiliger kunnen blijven rijden. 

Graag een evenwichtige aanpak van de verkeersveiligheid 

Voor S-Plus moet dit debat gevoerd worden, want het gaat veel verder dan alleen de regelgeving en raakt aan onze collectieve opvatting over ouder worden. Hoe kunnen we het respect voor de autonomie van ouderen verzoenen met de noodzaak van verkeersveiligheid?  

De ervaring van landen die al periodieke beoordelingssystemen hebben ingevoerd, toont aan dat een genuanceerde en respectvolle aanpak kan werken. De uitdaging bestaat er nu in een harmonieus Europees kader uit te werken dat de verkeersveiligheid garandeert en tegelijkertijd de waardigheid en onafhankelijkheid van senioren in hun dagelijkse mobiliteit behoudt. 

Akkoord nog niet definitief 

Om het als Europese verordening doorgevoerd te krijgen, moet het akkoord door de Europese tripartite (de Europese Raad, de Europese Commissie en het Europees parlement) goedgekeurd worden. Van zodra de Europese verordening in voege treedt, heeft elke lidstaat vier jaar de tijd om de richtlijnen te vertalen in nationale wetgeving. Dat betekent dat we tegen 2030 grote veranderingen kunnen verwachten. 

S-Plus maakt alvast zijn bezorgdheden over aan de betrokken ministers in de Vlaamse en federale regering.  

Gesprek met kersvers voorzitter van de Vlaamse Ouderenraad, Magda De Meyer

05-05-2025

Magda De Meyer is een vertrouwd gezicht in het Vlaamse maatschappelijke en politieke landschap. Haar levensverhaal getuigt van een diepgewortelde inzet voor sociale rechtvaardigheid, vooral op het gebied van vrijwilligerswerk, vrouwenrechten en, sinds kort, ouderenrechten.

Wie is Magda als mens?
Magda: “Och, wat moet ik zeggen? Ik was de jongste in een gezin van vier. Als kakkernestje moest ik wel op m’n strepen staan tegenover mijn 3 broers. Dat heeft mij toch wel wat gevormd. Mijn man, Julien Van Geertsom, heb ik leren kennen door ons gezamenlijk engagement. Wij waren beiden actief in de scholierenwerking. Hier heb ik onschatbare ervaringen opgedaan in de wereld van het activisme. Nadien ben ik via het ABVV in het parlement terechtgekomen en wat later voorzitter geworden van de Vrouwenraad. Maar ik ben ook een trotse moeder en grootmoeder van 3 zonen en 3 kleinzonen. Mijn gezin is een belangrijke bron van inspiratie en steun.”

Waar mensen samenwerken is er energie en kun je dingen veranderen

Over welke verwezenlijking of actie van de Vrouwenraad ben je het trotst?
Magda: “Er zijn twee zaken waar ik trots op ben. Door het harde werk van de Vrouwenraad hebben we geweld tegen vrouwen prominent op de politieke agenda kunnen plaatsen. Op die manier hebben we kunnen bijdragen aan de oprichting van centra voor seksueel geweld en de verbetering van wetgeving en strafrecht met betrekking tot daders van geweld tegen vrouwen. Dat is een enorme stap vooruit geweest, maar we zijn er nog niet. Een tweede ding waar ik bijzonder blij om ben, is dat we de problematiek van alleenstaande moeders, gelinkt aan kinderarmoede, op de politieke agenda hebben gezet. Deze vrouwen staan er vaak alleen voor, waardoor ze het enorm moeilijk hebben in de samenleving.”

Waarom zijn verenigingen belangrijk voor je?
Magda: “Ik geloof heel sterk in samenwerken. Ken je dat uit Jungle Book? De kracht van de roedel is de wolf, en de kracht van de wolf is de roedel. Alleen maar samen kunnen we zaken op de politieke agenda zetten en dingen verwezenlijken. Waar mensen samenwerken is er energie en kun je dingen veranderen. Daarom vind ik verenigingen fantastisch. Voor mij vormen vrijwilligers de ruggengraat van de samenleving. Daar zit warmte, medemenselijkheid en solidariteit. Het is de basis voor een meer verbonden samenleving. Leve de verenigingen!”

Wat begrijp jij onder politiserend werken, en slagen verenigingen zoals S-Plus daar voldoende in?
Magda: “Zelf geloof ik heel sterk in politiserend werk. Daarom ben ik ook geëngageerd. Ik vind dat je je moet inzetten voor iets beter. Sommige mensen trekken zich niks aan van de politiek, maar politiek bepaalt wel ons doen en laten. Of we er wel voor- of achteruit op gaan. Volgens mij kan je je dus niet permitteren om daar niet mee bezig te zijn. En net verenigingen maken het mogelijk om politiek te participeren. Als je kijkt naar S-Plus, is er toch heel wat op de politieke agenda gezet. Denk maar aan de problematiek van het minimumpensioen, mobiliteit, en de afschaffing van het seniorenticket. S-Plus trekt dus terecht aan de alarmbel. De verrechtsing van onze samenleving is ook beangstigend. En ouderen weten precies wat dat betekent, meer dan de jongere generatie. Er is ooit gevochten voor democratie en het algemeen stemrecht. Als je dan ziet hoe achteloos men er vandaag mee omspringt, dan komt mijn haar recht. Dan denk ik dat we daar iets aan moeten doen. Net de verenigingen staan mee op de barricade om de democratie in leven te houden en dam op te werpen tegen rechts die allerlei rechten wil inperken. Specifiek voor ouderen zie ik dat openbare dienstverlening steeds meer ontoegankelijk wordt. Laten we het dan nog niet hebben over de blinde digitalisering die heel wat mensen in de kou laat staan. De Europese Unie zegt wel dat ze niemand achterlaat, maar ik heb mijn twijfels, vooral als ik dagelijks zie wat er gaande is in onze samenleving. Met andere woorden: politiserend werken en verenigingen zijn absoluut nodig.”

Sommige mensen trekken zich niks aan van de politiek, maar politiek bepaalt wel ons doen en laten

Je bent pas verkozen als voorzitter van de Vlaamse Ouderenraad. Waarom dit engagement?
Magda: “Dat ligt in het verlengde van wat ik onder andere heb gedaan voor de vrouwenbeweging. Ik wil maatschappelijke spelregels veranderen als ik merk dat ze onrechtvaardig zijn. Dus als al die ouderenverenigingen een vuist maken, dan kun je die niet breken. De babyboomers vormen momenteel al de grootste groep in Vlaanderen. Dan mag dat toch wel iets zeggen, toch? Zeker als je merkt dat leeftijdsdiscriminatie toeneemt in de samenleving. Dat is bijzonder erg omdat daar een pak ervaring en expertise zit. Waarom wordt dat niet meer gebruikt? Hier moet iets aan veranderen. We hebben die ervaring, expertise en handen net nodig. Daarom de Vlaamse Ouderenraad.”

Waar moet de Vlaamse Ouderenraad staan binnen 5 jaar?
Magda: “Ik wil dat de Vlaamse Ouderenraad binnen 5 jaar onmiskenbaar is als het over ouderen gaat. Van zodra er een item over ouderen aan bod komt, moet er in wezen automatisch aan de Vlaamse Ouderenraad gedacht worden. Dat we dus een belangrijke maatschappelijke speler worden. Heel concreet wil ik het volgende. De nieuwe Vlaamse regering moet werk maken van een nieuw ouderenbeleidsplan. Het is aan de Vlaamse Ouderenraad om toe te zien dat dit een sterk plan wordt door onder andere input te leveren en de stand van zaken op te volgen. We gaan ook verantwoording vragen aan de regering om na te gaan hoe het met de realisatie ervan zit. Op lokaal vlak kunnen zeker de lokale ouderenraden nog beter ondersteund worden. Daar moeten we meer het verschil maken. Er ligt zeker nog wat werk op de plank.”

En een laatste, wat wil jij nog meegeven aan onze talrijke S-Plusvrijwilligers?
Magda: “Vrijwilligers zijn het zout der aarde. En zeker de oudere vrijwilligers. Zij laten de maatschappelijke motor draaien. Overal kom je ze tegen. Neem dat weg en het radarwerk valt stil. Ik ben heel blij dat S-Plus zo veel vrijwilligers heeft die zich willen inzetten voor de samenleving en mee voor verandering willen zorgen. Ik hoop dat we samen nog een lange en vruchtbare weg kunnen afleggen.”

Foto: Jos Bertrand

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april - mei - juni 2025. Lees hiernog meer artikels.

S-Plus aanwezig op manifestatie van 13 januari 2025

De Arizona plannen zijn een frontale aanval op de pensioenen van werknemers en een ongekende stap terug voor het ambtenarenstelsel. Iedereen heeft recht op een fatsoenlijk pensioen. Maar als formateur De Wever drie miljard wil besparen op de pensioenen, dan zijn het alle werkende mensen die de rekening zullen betalen! 

S-Plus, ABVV senioren en andere middenveldorganisaties verzetten zich hiertegen en eisen: een volwaardig wettelijk pensioen. Ze behoren momenteel tot de laagste in Europa! Waardering en respect voor oudere werknemers. Ruimte voor een echte sociale dialoog. Voor een waardig pensioen en een rechtvaardigere samenleving!

Over de politieke voorkeuren van Vlaamse ouderen

11-10-2024

Een gesprek met politicoloog Jonas Lefevere.

Waarom een onderzoek naar de politieke voorkeur van Vlaamse ouderen?
Jonas: “In de media zien we dat het vaak over het stemgedrag van jongere kiezers gaat. Toen Ambroos Verwee (mijn doctoraatstudent) en ikzelf de vraag kregen om een artikel te schrijven over het stemgedrag van oudere kiezers, vonden we dat een interessante uitdaging. Als je gaat kijken naar het electoraal gewicht van ouderen, dan zien we dat er door de vergrijzing veel meer oudere kiezers zijn, hun stem is dus zeker van belang! Maar de perceptie bestaat dat deze groep niet meer beïnvloed wordt door een politieke campagne. Dat klopt niet helemaal, ook de politieke voorkeur van ouderen wisselt wel eens doorheen de jaren. Dat maakt hen zeker een belangrijke doelgroep voor politieke campagnes.”

Welk resultaat verraste je het meest in het onderzoek?
Jonas: “Ik noem er twee. Ten eerste, het belang van democratie. In de Stemming, het onderzoek waarop we ons baseren voor het artikel, zien we een enorm verschil in het belang dat gehecht wordt aan de democratie. Voor ouderen is wonen in een democratie veel belangrijker dan voor jongeren. Hier speelt de ervaring van ouderen een rol, zij zijn al vaker gaan stemmen, hebben soms ook andere tijden meegemaakt en al wat politieke ervaring opgebouwd. Oudere kiezers kunnen dan wel ontevreden zijn over wat beleidsmakers beslissen, ze hechten wel veel belang aan een democratisch bestuur. 

Ten tweede, de opkomstplicht. Samen met een aantal collega’s vrees ik dat de afschaffing van de opkomstplicht zal leiden tot een dalende opkomst, met alle nadelen die daarmee gepaard gaan. Op de vraag of je zou gaan stemmen als het niet meer verplicht zou zijn, geven ouderen vaker aan dat ze toch hun stem zouden uitbrengen, zeker bij de lokale verkiezingen. Dat maakt van ouderen stilaan één van de belangrijkste groepen op electoraal vlak. Ze zijn met veel, en door de vergrijzing gaan ze ook steeds met meer zijn.”

Als je gaat kijken naar het electoraal gewicht van ouderen, dan zien we dat er door de vergrijzing veel meer oudere kiezers zijn, hun stem is dus zeker van belang

Zowel ESO (Europese Seniorenorganisatie), de Vlaamse Ouderenraad, Age platform Europe en vele andere ouderenorganisaties kaarten aan dat politieke partijen te weinig oor hebben naar de noden en behoeften van ouderen. Is dit werkelijk zo?
Jonas: “Ik denk wel dat er bij partijen meer besef is gekomen om de thema’s die ouderen aanbelangen mee te nemen in hun campagnes en in hun profilering naar de keizers toe. Neem bijvoorbeeld CD&V, waar Samy Mahdi bij de lijstvorming bewust een aantal 60-plussers op de lijst heeft gezet. Dat is toch een belangrijk signaal.”

Nemen ouderen voldoende deel aan de politiek om effectief te wegen op het beleid?
Jonas: “Electoraal hebben ze natuurlijk hun gewicht. Het grote voordeel is dat iedereen zijn stem kan uitbrengen, het nadeel is dat je uit een stem van een partij maar zoveel kan afleiden. Belangenorganisaties zetten zich wel in voor ouderen en politici hebben hier ook oren naar. Ouderen vormen vaker een trouwe basis waar partijen op kunnen steunen. Gewoon al vanuit dat perspectief bekeken, mogen we toch verwachten dat de belangen van ouderen worden meegenomen.”

In de vorige legislatuur waren er in het Vlaams Parlement maar 5 personen ouder dan 60. Moeten er niet meer ouderen zetelen om voldoende gewicht te geven aan het ouderenbeleid?
Jonas: “Dat is een moeilijke vraag. Het is niet omdat een politicus ouder dan 60 is, dat die de groep ouderen kan vertegenwoordigen. Dat zou kunnen, maar is niet altijd zo. We kunnen even goed verwachten van politici dat ze zich specialiseren in bepaalde beleidsdomeinen. Ook al zijn ze dan geen 60-plus, toch zullen ze in aanraking komen met belangengroepen van ouderen. Neem nu bvb. het welzijnsbeleid. Als je daarmee bezig bent, moet je volgens mij toch al stevig je best doen om niet met ouderenorganisaties in aanraking te komen.”

Jullie onderzoek is opgenomen in het boek ‘Recht op Grijs. Bouwen aan een ouderenbeleid’. Hoe belangrijk vind je deze publicatie voor een Vlaams ouderenbeleid, en merk je dat politici dit op een of andere manier ter harte nemen?
Jonas: “De kracht van dergelijke publicaties voor mij, is dat het enerzijds verschillende mensen samenbrengt en een soort focuspunt creëert. Op die manier kunnen we veel meer ruchtbaarheid geven aan dit thema. Het andere is dat ik de problematiek van ouderen bekijk vanuit een politicologisch perspectief. Maar in dit boek kom je in aanraking met tal van andere disciplines die vanuit hun perspectief naar hetzelfde thema kijken. Ik denk dat door al die perspectieven samen te leggen, het geheel meer wordt dan de aparte delen.

Want je wordt eigenlijk een beetje gedwongen, ook voor mij als wetenschapper, om eens te kijken naar andere disciplines en uit je ivoren toren te komen. Dat is mij bijgebleven. Het boek is in feite een soort menukaart aan problematieken waar de groep ouderen mee wordt geconfronteerd. Dat is niet onbelangrijk voor beleidsmakers. Want die problematieken vergen een gecoördineerde aanpak over de beleidsdomeinen heen.”

Vrijwilligers kunnen heel impactvolle verhalen brengen, die aan beleidsmakers duidelijk maken waar het schoentje knelt

Heb je als afsluiter nog een goeie raad voor de beleidsvrijwilligers van S-Plus? 
Jonas: “Ik wil hen eerst bedanken voor hun inzet en engagement. Want dat wordt vaak vergeten. Dit is ook een vorm van politiek participeren. Verder wil ik vooral meegeven, mondig durven zijn en blijven. Want je speelt op een veld met heel veel verschillende belangenorganisaties die allemaal proberen de beleidsmakers te bereiken. Vrijwilligers kunnen volgens mij heel impactvolle verhalen brengen, die beleidsmakers duidelijk kunnen maken
waar het schoentje knelt. Je kan spreken in abstracte termen over uitdagingen, maar het is vaak als het concreet wordt dat het ook voor beleidsmakers best helder wordt van hoe prangend sommige van die problemen zijn.”

Dit is een artikel uit S-Plus Mag oktober - november - december 2024. Lees hier nog meer artikels.

Recensie: Wiens belang? Vlaams Belang doorgelicht

15-07-2024

Marijke Persoone, voormalig ACVvakbondssecretaris en nu trekker bij Hart boven Hard en Het Groot Verzet, fileert in ‘Wiens Belang’ in 9 hoofdstukken de uitspraken en voorstellen van Vlaams Belang (VB).

In het boek doorprikt ze gedreven en met scherpe pen de illusie dat extreemrechts opkomt voor de belangen van de gewone mens. Bovendien trekt ze het plaatje breder open naar het beleid van extreemrechts in landen als Italië en Hongarije. Het boek is vlot geschreven en leest bijgevolg als een trein.

Dat het VB populair is, is een open deur intrappen. Volgens sommigen terecht. Want de man in de straat voelt zich niet meer begrepen door de politiek. Volgens hem hebben politici geen voeling meer met wat er leeft in de straat. Politici zijn zakkenvullers en postjespakkers, maar pakken de uitdagingen op vlak van werk, pensioen, woning en migratie amateuristisch aan.

Politici als Tom Van Grieken, en Wilders, Meloni, Le Pen en Orbán in het buitenland, proberen hier logischerwijs munt uit te slaan. Voor VB is er nood aan een autoritair bestuur en ze deinzen niet terug om angst en haat voor de anderen te introduceren. Zelf haalt VB de mosterd voor hun ideale Vlaamse samenleving bij het historisch fascisme, het neoliberale kapitalisme en het nationalisme. Enig linkse notie is nergens te bespeuren.

Enig linkse notie is bij het Vlaams Belang nergens te bespeuren

Wie denkt dat de belangen van de ‘hardwerkende Vlaming’ verdedigd worden, zou wel eens bedrogen uit kunnen komen. Want klassentegenstelling en klassenstrijd worden resoluut afgezworen. VB is uitgesproken voorstander van solidarisme (cfr Mussolini), dat zegt arbeid en kapitaal als gelijkwaardige productiefactoren te behandelen. Volgens deze denkwijze moet de werknemer solidair zijn met z’n werkgever. Wat meteen voldoende grond biedt voor VB om vakbonden en sociaal overleg buitenspel te zetten. 

Hoewel VB met veel poeha claimt de Universele Rechten van de Mens te respecteren, toont Persoone in haar boek met verschillende voorbeelden aan dat in hun ideale samenleving er niet veel sprake zal zijn van rechten. Met uitzondering misschien van het recht om te werken, om te gehoorzamen en te zwijgen. Een sociale partij, zeg je? Analoog met de fascistische partijen uit de vorige eeuw steekt VB niet onder stoelen of banken dat ze bepaalde bevolkingsgroepen willen uitsluiten. 

Verder wil het VB snoeien in subsidies van organisaties die ‘onze Vlaamse cultuur en identiteit ondermijnen’, en dan worden onder andere antiracistische organisaties genoemd. De klimaatverstoring wordt door het VB gebagatelliseerd. Marine Le Pen toonde wel sympathie voor de gilet jaunes maar is tegen het verplichten van verhuurders om de woningen die ze verhuren beter te isoleren. 

Wiens Belang is een mooi gedocumenteerd boek voor wie de uitspraken en beloftes van het VB kritisch wil benaderen. Vooral wie de (sociale) democratie genegen is, meer dan het lezen waard.

Ter info
‘Wiens belang’ van Marijke Persoone, met een voorwoord van auteur Fikry El Azzouzi en nawoord van een getuigenis van Kind van het verzet Ellen De Soete, werd uitgegeven bij EPO. Het boek kost € 20 en is verkrijgbaar via www.epo.be of in de boekhandel.

Dit is een artikel uit S-Plus Mag juli - augustus - september 2024. Lees hier nog meer artikels.

Abonneer op Steven Vanden Broucke