Het loopt nog zo slecht niet!

19-03-2024

Voorbije zondag trok ik als vrijwilliger naar Halle. Niet op bedevaart, maar om er een handje toe te steken op de 100 km loop van Kom op tegen Kanker. Het weer was echt op z’n Belgisch, maar gelukkig hield de regen zich wat in en pas helemaal op het einde konden we het niet meer droog houden. Maar wat een gebeurtenis, wat een organisatie!

Kanker is een ziekte die zoveel mensen direct of indirect treft

850 ploegen, met andere woorden 3400 mensen komen aan de start voor een loop van 10, 20, 30 of 40 km. Samen per ploeg 100 km. Daarrond en daartussen een massa vrijwilligers die op verscheidene plaatsen inspringen om ervoor te zorgen dat alles vlot gaat. Onder de paraplu van Kom op tegen Kanker kan er veel. Kanker is dan ook een ziekte die zoveel mensen direct of indirect treft. Elk jaar zoveel nieuwe diagnoses, zoveel mensen (en gezinnen) die hun leven op de kop gezet zien. Gelukkig ook een wetenschap die elke dag weer een stukje afknabbelt van de macht van de ziekte. Nieuwe therapieën, betere en fijnere medicatie, op zoveel plaatsen in de wereld wordt gewerkt om mee de kanker niet het laatste woord te laten hebben. En er is al heel veel bereikt. Meer en meer mensen kunnen na de diagnose en behandeling het leven weer opnemen, vaak een hele tijd nog met onzekerheid en angst, maar toch. Kanker blijft een vreselijke ziekte en de zorgsector heeft er meer dan de handen mee vol.

Zo’n dag versterkt het besef dat de wereld niet drijft op kommer en kwel

Maar dan bij deze 100 km loop het verblijdende gevoel dat zoveel mensen zich ertoe geroepen voelen om hier deel te nemen, zovelen ook om mee te werken. Zo’n dag versterkt toch weer het besef dat de wereld niet drijft op kommer en kwel (wat we uit het journaal wel zouden kunnen afleiden). De energie en sympathie, de levenskracht en hoop die organisaties als deze op gang brengen, is het beste bewijs dat de wereld nog niet naar de verdommenis is. Iedereen die eens wat positiviteit wil bijtanken, moet hier maar eens naartoe komen. Volgend jaar afspraak in Boom!

Lees meer over

Bedank voor het kijken!

Verjonging

Beste koop

Verjonging

door André Vansteenbrugge

08-03-2024

“Maar… het zijn daar allemaal oude mensen!”. Misschien heb je zo’n uitspraak ook al gehoord als je probeerde wat jongere mensen naar een of andere vereniging te krijgen. Jongeren (en dat zijn dan b.v. 40’ers) hebben alvast dat op ons, 60’ers, ‘70’ers en ouder, voor dat ze duidelijk zijn. Bovendien hebben ze zo vaak ook gelijk met die uitspraak.

Veel, té veel van die groepen worden nog bestuurd door mensen van onze leeftijd

Gisteren was ik nog eens aanwezig bij een voordracht in onze stad en daar hoorde ik bij de mensen met wie ik in gesprek ging, steeds hetzelfde. Hoe moeilijk het is om jongere mensen actief te laten zijn in de vrijwilligersverenigingen. Veel, té veel van die groepen worden nog bestuurd door mensen van onze leeftijd. Doorstroming van nieuwe mensen gebeurt heel moeizaam of niet. Het gevolg daarvan is dat het met de jaren steeds slechter wordt. Niet dat oudere besturen geen goede dingen doen, maar wij moeten toegeven dat een mens als hij ouder wordt, gemakkelijker blijft hangen in wat hij al jaren deed en doet. Echt veel vernieuwing en creativiteit krijg je op die manier niet.

Alles is natuurlijk een (positief) gevolg van de toegenomen levensverwachting en levenskwaliteit bij een belangrijk deel van de bevolking. De ‘vergrijzing’ is een veel te negatieve term voor het grote geluk dat wij hier hebben om een langer en gezonder leven te krijgen. Maar dat betekent ook dat jongere mensen zich niet geroepen voelen om in zo’n vereniging actief te worden. Zij voelen zich daar – terecht? – te jong voor. De natuurlijke vervanging van de generaties is als het ware stilgevallen en de ouderen blijven doorwerken omdat er zo goed als niemand bij komt. Om het met de wielersport te vergelijken: zij blijven aan de kop rijden omdat niemand overneemt.

Om het met de wielersport te vergelijken: zij blijven aan de kop rijden omdat niemand overneemt

Het probleem vaststellen is één zaak, er een oplossing voor vinden een andere. Het zou onverstandig zijn de ervaring en werkkracht van de ouderen zomaar aan de kant te schuiven. Maar ons sociaal netwerk heeft nieuwe en frisse handen nodig. De enige manier om dat te bereiken, is mijns inziens niet af en toe één jongere kracht aan te spreken, maar te proberen een paar jongeren sàmen binnen te brengen zodat zij zich niet op een eiland voelen. En dan tijdig wat uit de weg gaan, het bestuur overdragen aan die jongeren. De natuurlijke wissel herstellen. Maar natuurlijk zelf verder actief zijn. Om jong te blijven.

Lees meer over

Bedank voor het kijken!

Beste koop

Van oude menschen …

Bedank voor het kijken!

door André Vansteenbrugge

27-02-2024

Rond de jaren ’80 van de vorige eeuw begon men zich vragen te stellen rond de ontspanningsindustrie. De Nederlandse criticus en dichter Gerrit Komrij had het over de ‘treurbuis’ en de Amerikaan Neil Postman bracht met ‘We amuseren ons kapot’ een diepe kritiek op wat de televisie brengt (en dus ook niét brengt). De uitvinding die de wereld in onze huiskamer bracht, bleek toch niet in staat te zijn dat ook echt te doen.

Hele geslachten van B.V.’s teisteren het scherm

Ook vandaag kan je op bijna alle zenders hoofdzakelijk entertainment bekijken. Hele geslachten van B.V.’s teisteren het scherm, want net als in de politiek zorgen de ouders ervoor dat hun kroost probleemloos via de kassa kan passeren. Het moet er maar een beetje uitzien alsof de kijker deelneemt aan het échte leven van zijn idolen. Daar mag best wat mee geknoeid worden, zoals de ondergang van twee diva’s onlangs bewees. De kijker kijkt toch. Zodra het toestel is aangeschakeld, en dat kan best tegelijk met de gezamenlijke maaltijd natuurlijk, is kijken de grootste activiteit in zoveel gezinnen. Wat er te zien valt, is ondergeschikt aan geluid, beweging en indien gewenst gelach. Dat laatste zo nodig kunstmatig opgewekt.

De verdedigers van al deze rommel voelen natuurlijk aan dat de kijker hierom vraagt. De mensen willen vermaakt worden, na hun lastige en vaak vervelende werk. Want ja, die zogenaamd hardwerkende Vlaming zou ook wel liever wat minder pezen. Zijn vele uren arbeid zijn alleen nodig om de voortdurend aangejaagde behoeften te dekken. Het ideaal is dus lui in de zetel overgaan tot dé activiteit van de hedendaagse mens: kijken.

De mensen willen vermaakt worden, na hun lastige en vaak vervelende werk

Hebben wij ongelijk als we die evolutie betreuren? Hoe kan je van de burgers die in slaap gewiegd worden door zoveel leeghoofdige programma’s verwachten dat zij straks in juni en/of oktober een verstandige keuze maken? Als de kiezer zo al niet helemaal onverschillig is geworden, dan is hij een vogel voor de rechtse en populistische kat. Anders gezegd: moeten wij die hele amusementsindustrie niet afwijzen en vragen dat de televisie de beste mogelijkheden die zij heeft, ook echt benut? Dan mag daar altijd wat pure ontspanning bij, maar de verdwazing mag nu wel stoppen.

P.S. De titel is bewust 'Bedank', een knipoog naar de gebiedende wijs ...

Lees meer over

Beste koop

Van oude menschen …

Ook niet tevreden?

Beste koop

door André Vansteenbrugge

19-02-2024

Leven wij nog in een standenmaatschappij? Niet in de oude betekenis, toen adel en geestelijkheid bovenaan stonden. De laatste jaren is er echter een nieuwe stand groot geworden: de leegstand. Die heeft in vele steden en gemeenten de lokale middenstand gedeeltelijk verdrongen. Wie even een wandelingetje maakt in de winkelstraten, ziet dat het verschijnsel om zich heen grijpt.

De consument is vaak eerder gemakzuchtig en hij wordt op z’n wensen bediend

De toenemende zogenaamde e-commerce is daar natuurlijk voor een groot deel verantwoordelijk voor. De klant kan rustig voor zijn scherm kiezen uit een groot aanbod, verscheidene leveranciers die binnen 24 u. het gewenste ten huize afleveren en dat vaak tegen een lagere prijs dan in de buurtwinkel. De coronaperiode heeft hier zeker een belangrijke rol gespeeld. De verbruiker leerde dat het makkelijk en goedkoop was en dat hij sneller kreeg wat hij wenste. Waarom nog het huis uit, het verkeer in, zonder de zekerheid dat men zal vinden wat men wenst? De consument is vaak eerder gemakzuchtig en hij wordt op z’n wensen bediend.

Winkels brachten niet alleen producten voor de mensen, maar zij waren ook ontmoetingsplaatsen

Wie kan er iets op tegen hebben dat de koper de beste koop zoekt, dat hij zijn koopkracht maximaal benut? Zoiets spreekt toch vanzelf? Iedereen wil vooral het eigen profijt. Misschien. Maar wat gaat er niet verloren door de ondergang van de (kleine) middenstand? Die winkels brachten niet alleen producten voor de mensen, maar zij waren ook ontmoetingsplaatsen. Plekjes waar de mensen uit de buurt elkaar leerden kennen, waar er eens geroddeld kon worden, waar met andere woorden het gevoel van een gemeenschap warm werd gehouden. De klok terugdraaien zal wel niet gaan, daarvoor is men te zeer gehecht aan tijdwinst en gemak. Maar misschien, je weet nooit, als we nu eens met velen weer die lokale winkels gaan bezoeken, als we de mensen uit de buurt nog eens willen tegenkomen, misschien krijgen we dan ook weer wat meer samen-leving … Of ben ik te naïef?

Lees meer over

Van oude menschen …

Raindrops keep falling …

Ook niet tevreden?

Van oude menschen …

door André Vansteenbrugge

05-02-2024

Hoe vaak hoor je het niet, van leeftijdsgenoten of mensen die nog een trapje hoger zijn geklommen: “Oud worden, dat is wat…”. Een klacht omdat niet alles in het leven nog zo gemakkelijk gaat als vroeger. Toegegeven, er zijn heel wat dingen die ik nu ook niet kan, maar de meeste daarvan kon ik vroeger ook niet. Natuurlijk maak ik een grapje, maar dan vooral om duidelijk te maken dat we niet te veel moeten zeuren over het ouder worden en de nadelen daarvan. We kunnen dat alleen omdat we hier nog zijn. Hoeveel zouden niet met veel plezier de last van de oude dag gedragen hebben, mochten zij die kans hebben gekregen?

Voor nogal wat mensen lijkt het een probleem te zijn dat zij ouder worden en afscheid moeten nemen van dingen die vroeger vanzelf gingen

Hoe dan ook lijkt het voor nogal wat mensen een probleem te zijn dat zij ouder worden en geleidelijk afscheid moeten nemen van dingen die vroeger vanzelf gingen. Sommigen proberen dat te bestrijden door fanatiek te gaan sporten en fitnessen, wat op zich natuurlijk veel positieve effecten heeft. Maar onvermijdelijk komt de dag van het laten gaan. De eeuwige jeugd is ons niet gegeven, hoewel de mens van vandaag al een schijn van onsterfelijkheid heeft bereikt. Dan rijst al snel de vraag wat het leven nog waard is als men nog zo weinig kan doen.

Is het leven nog het leven waard als de minpunten talrijker worden dan de minpunten?

Maar moeten wij die kijk op het leven niet eens vernieuwen? Is een mens alleen waardevol zolang hij productief is, kan werken en een rol spelen in de samenleving? Is het leven nog het leven waard als de minpunten talrijker worden dan de minpunten? Wel, dan zeg ik vol overtuiging ja. Het leven is geen boekhoudprogramma, waarin bijgehouden moet worden hoe het zit met inkomsten en uitgaven. Ondanks het afnemen van de mogelijkheden blijft één zaak duidelijk: het is onze levenskracht die bepaalt of het nog de moeite waard is. Als we in onze oude dag (die precies alsmaar later aanbreekt) die kracht kunnen bewaren, dan zullen we ons niet afvragen wat voor zin het allemaal nog heeft. Het leven heeft geen zin, geen uiteindelijk doel, dan zichzelf. Dus leef ten volle de tijd die jou wordt toebedeeld.

Lees meer over

Ook niet tevreden?

Raindrops keep falling …

Alleen met velen

Ook niet tevreden?

door André Vansteenbrugge

25-01-2024

Wij zitten in Vlaanderen met een ernstig politiek probleem. Dat blijkt toch uit de Gemeentemonitor. Ondanks het feit dat de Vlaming zijn geluksgevoel blijft zien stijgen, is er toch een belangrijk onderdeel van de samenleving dat erop achteruitgaat. De tevredenheid over het gemeentebestuur! Een niet zomaar weg te wuiven vaststelling.

Voor die ontevredenheid zijn er natuurlijk enkele verantwoordelijken. De overgang van loketdiensten naar digitale diensten en het alsmaar meer werken op afspraak wordt niet zo positief onthaald. Maar ook, of vooral, het gebrek aan inspraak van de burgers is een zwak punt. Het volstaat niet nu en dan eens ‘participatie’ te roepen om de mensen het gevoel te geven dat ze gehoord, laat staan begrepen worden. Meer en meer vindt men dat de beslissingen worden genomen zonder dat er voldoende rekening wordt gehouden met wat de mensen willen. Buurten worden b.v. verstoord door bouwprojecten die het sociale weefsel uiteen scheuren en de bewoners voelen zich machteloos en genegeerd.

Enerzijds zijn velen wel ontevreden, maar anderzijds zijn zij er niet toe bereid mee te werken om de dingen anders aan te pakken

Ondanks deze vaststellingen zijn er niet zoveel mensen die daar iets aan willen doen. Nu alle partijen overal op zoek gaan naar geschikte kandidaten om de lijsten voor de lokale verkiezingen te vullen, stuiten ze vaak op veel terughoudendheid en zelfs onwil bij potentiële kandidaten. Enerzijds zijn velen wel ontevreden, maar anderzijds zijn zij er niet toe bereid mee te werken om de dingen anders aan te pakken. Wellicht omdat sommigen hun geloof in de politiek kwijt zijn (‘het zijn allemaal dezelfden’), anderzijds omdat velen plankenvrees hebben en zich niet durven engageren. Wie op een lijst staat, heeft immers het risico niet verkozen te worden en dat schrikt blijkbaar velen af. Nochtans bestaat de enige oplossing om de lokale ontevredenheid weg te nemen erin dat mensen die het anders en beter willen, zelf tot actie overgaan. Misschien wordt iemand niet direct verkozen, maar hij of zij kan toch bijdragen aan een koersverandering. Nietsdoen, afwachten en dan klagen is echt geen oplossing. M.a.w. sta op en doe mee!

Lees meer over

Raindrops keep falling …

Scheelt er iets?

Alleen met velen

Raindrops keep falling …

door André Vansteenbrugge

08-01-2024

We zijn het met z’n allen nu wel helemaal beu, het liedje van de regen. Terwijl de hemelsluizen zich tijdens de zomermaanden moeilijk openden en het land wel leek uit te drogen, zitten we nu al weken, zeg maar maanden, onder voortdurende buien. Triestig weer, zeker, maar nog veel droeviger voor de honderden mensen die de waterellende rond en tot in hun huizen moe(s)ten meemaken.

Natuurlijk rijzen her en der vragen over wat er had moeten gebeuren om die overstromingen te voorkomen. Heel vaak zijn het dan mensen die op andere momenten vinden dat de overheden zich met niet te veel moeten moeien, die nu het hardst roepen dat er ‘iets gedaan moet worden’.

Altijd is er wel een jaar te vinden waarin het ook erg was

De hulpdiensten weten niet waar eerst aan te beginnen, de voorraad zandzakjes slinkt overal. Tegelijk hoor je bij velen nog altijd het liedje dat er helemaal geen klimaatprobleem is. Het heeft vroeger ook wel eens hard en lang geregend. Altijd is er wel een jaar te vinden waarin het ook erg was. Maar dat het met het klimaat verkeerd loopt, dat is een sprookje. Het is allemaal overdreven, vinden zij.

Waarom dat ongeloof, waarom die verbetenheid om eraan te twijfelen dat er meer aan de hand is dan een natte winter? Wellicht omdat de meeste mensen nog niet bereid zijn afstand te doen van de consumptie en de verspilling die onze samenleving regeert. Als de mensen echt willen inzien dat het menselijke handelen mee oorzaak is van al die klimaatproblemen, dan moeten zij wel besluiten dat het tijd is om de maatschappij anders te gaan sturen.

Hier en daar wat bomen planten, zal niet volstaan. We moeten nù beseffen dat het water ons aan de lippen staat. Alleen een andere manier van produceren en consumeren kan op lange termijn een oplossing bieden. Anders valt alles in het water.

Lees meer over

Scheelt er iets?

Tot hier – en niet verder

Alleen met velen

door André Vansteenbrugge

19-12-2023

“All the lonely people
Where do they all come from?”

Ongetwijfeld zullen velen bovenstaande regels onmiddellijk herkennen. Een stukje uit het refrein van Eleanor Rigby van The Beatles, een van hun liedjes waar ik nog eens met genoegen naar luister (ik ben een Stonesfan …). In deze jolige kerstdagen waarin de echte kerstliederen en -films ons als natte dweilen tegen de oren worden geslagen, zijn er gelukkig nog teksten en beelden die wat meer te zeggen hebben.

Het lijkt wel onbegrijpelijk dat in een wereld waarin zoveel communicatie zoveel eenzaamheid bestaat

Het is een bekend thema: eenzaamheid. Zeker bij oudere mensen. Maar ook in brede lagen van onze rijke en oververzadigde bevolking. Het lijkt wel onbegrijpelijk dat in een wereld waarin zoveel communicatie is en mensen zo (te?) vaak met anderen in contact komen, zoveel eenzaamheid bestaat. Want eenzaamheid ontstaat niet uit het alleen zijn. Het is een dure luxe in onze wereld eens echt alleen te kunnen zijn. Die zou ik voor geen geld van de wereld willen missen. De eenzaamheid van vandaag is het gevoel ongezien en onbegrepen te zijn tussen al die anderen. Daarom wellicht die geruststellende verdoving van de ‘fun’, de elk jaar terugkerende kerstfilms en songs. Allemaal om een gevoel van tijdeloosheid te scheppen. Alles is zoals het was en zoals het altijd zal blijven. En, het is gezellig! Pff.

Elkaar ook eens zeggen hoe blij je bent met dat samenzijn

Maar eigenlijk schuilt onder dat alles de angst om te leven. De massamaatschappij biedt zoveel verstrooiing dat we vergeten dat de tijd niét stilstaat, maar (aan ons) voorbijgaat. De opgeklopte schijnactiviteit, de glühwein en de kerstmarkten sussen de onrust. Maar de angst om echt mensen te ontmoeten – en dat doe je niet in massa’s – is te groot. Daarom af en toe in een rustige omgeving met maar enkele mensen samenzitten, is een beter medicijn. Elkaar ook eens zeggen hoe blij je bent met dat samenzijn. Dan kan elk zijn boekje eens opendoen en in zijn ziel laten kijken, wat een kerstgeschenk! Als die verbinding tot stand komt, dan wordt het goed. Dan kan je zonder problemen naar dat Beatleliedje luisteren.

Lees meer over

Scheelt er iets?

Tot hier – en niet verder

Stil verdriet

Scheelt er iets?

door André Vansteenbrugge

13-12-2023

“Wij zijn een van de rijkste samenlevingen en een van de ongelukkigste”, las ik in de jaren ’70 in een interview met Erich Fromm, een voor mij toen onbekende psycholoog en filosoof. Later zou ik bijna al zijn boeken lezen. Het citaat en dat interview liggen nog altijd in mijn knipseldoos, waarin ik alles bewaar dat ik het bewaren waard vind. Ook vandaag nog ben ik ervan overtuigd dat Fromm gelijk had en nog altijd heeft.

Tijd voor veel therapie is er niet en antidepressiva lossen het ook niet op

Vandaag heeft mijn oudste dochter die huisarts is, mij verteld dat ze op een dag verscheidene mensen in de spreekkamer kreeg, die zich leeg en eenzaam voelen. Mensen die het leven en de toekomst zwart inzien. Die even op consultatie komen en op een of andere manier hopen dat die dokter dat binnen een korte tijd kan oplossen, dan wel verzachten. Ga daar als huisarts die in deze natte en koude dagen al meer dan de handen vol heeft met snotneuzen en ontstekingen van de luchtwegen, maar eens tegenaan staan. Daar gaat de tijd, en in de wachtkamer zitten er nog zeven te wachten. Tijd voor veel therapie is er niet en antidepressiva lossen het ook niet op.

Het enige dat een mens in deze duisternis kan verlichten, is de weg naar de Ander

Eén ding is duidelijk. Onze samenleving heeft in al die jaren weinig geleerd. Wat vooruitgang wordt genoemd, is grotendeels beperkt tot materiële winst. We hebben nu meer dingen die we niet nodig hebben, dan ooit tevoren. Enfin, velen onder ons. Dat er een groep mensen is die echt te weinig heeft, dat is een ander probleem. Maar het ongeluksgevoel van zovelen die wel hebben, daar wordt te weinig bij stilgestaan. Zou het dan toch kunnen dat wij de verkeerde weg zijn ingeslagen en nu nog meer verloren lopen dan vijftig jaar geleden? Wordt het geen tijd om het stuur om te gooien en werk te maken van onze gemeenschap, van echt samen-leven? Het enige dat een mens in deze duisternis kan verlichten, is de weg naar de Ander. Alleen als wij erin slagen de ander weer belang te geven en zelf belangrijk te zijn voor die ander, komen wij eruit. Met een beetje moeite kunnen wij de weg voor iedereen in alle betekenissen verlichten.

Tot hier – en niet verder

door André Vansteenbrugge

11-12-2023

Meestal zijn wij er trots op dat wij in een tijd leven die het hoogtepunt van de geschiedenis of zelfs van de beschaving is. Maar dan. Dan horen wij, hierin ons land en ook in het buitenland, berichten over doodsbedreigingen aan politici. Die krijgen dan een tijd extra politiebewaking of, als zij er ook helemaal genoeg van hebben, treden ze af, zoals Sigrid Kaag in Nederland. Wat Pim Fortuyn is overkomen, is zeker nog niet vergeten.

Wat bezielt mensen om die politici zo te gaan bedreigen?

Wat bezielt mensen om die politici zo te gaan bedreigen? Wat gaat er in die hoofden om (als er al iets in omgaat)? Natuurlijk heeft iedereen het recht om het grondig oneens te zijn met een bepaald beleid. Men mag een politicus heel ongeschikt vinden en er geen spatje sympathie voor hebben. Dat kan in onze democratische samenlevingen. Een voorrecht waar we terecht trots op zijn. Een fel debat, een stevige woordenwisseling, scherpe spotprenten, dat moet allemaal kunnen. Zolang alles de persoon zelf als mens niet probeert kapot te maken. Aan elke vrijheid van meningsuiting moet er een grens zijn. Die grens wordt echter onverantwoord ver overschreden zodra er zware bedreigingen tegen die persoon of zijn familie worden uitgesproken.

Aan elke vrijheid van meningsuiting moet er een grens zijn

Natuurlijk zal men aanvoeren dat dergelijke bedreigingen bijna nooit worden uitgevoerd en dat woorden niet kunnen doden. Maar dat beetje onzekerheid over het feit of sommigen, niet gehinderd door een goed geweten of een redelijk brein, niet plots toch te ver gaan, is al te veel. Wat een tijdje geleden Vincent Van Quickenborne en nu recent Conner Rousseau hebben moeten meemaken, is onaanvaardbaar. Welke overtuiging men ook heeft, welke ideeën en beslissingen men ook wil aanvallen, het kan niet dat men politici in die mate bedreigt. Als de samenleving dat verdraagt, dan is de weg vrij voor politici die zelf zo wreed zijn dat hun tegenstanders voor het leven moeten vrezen. Die wonen nu gelukkig nog in andere streken. Maar wij, wij willen terug naar de beschaving.

Abonneer op André Vansteenbrugge