Begin van de vakantie (?)

28-08-2025

Heel binnenkort openen de scholen weer. Natuurlijk, voor de directies en leerkrachten zijn ze al een tijdje geleden weer begonnen. Zo’n schooljaar vraagt een goede voorbereiding en die gebeurt voor er ook maar één les is gegeven. Zonder publiek, maar dat betekent niet dat onderwijsmensen twee maanden hebben zitten niksen. Als werken in het onderwijs zo gemakkelijk was met overdreven veel vakantie, dan zouden er toch meer kandidaat-lesgevers zijn, niet? Of zouden die leerkrachten dan toch veel uren kloppen …

Wie bij het begin van het schooljaar plots wel weer meer vrije tijd krijgt, dat zijn wij, de grootouders, de kinderopvang voor elk moment

Wie bij het begin van het schooljaar plots wel weer meer vrije tijd krijgt, dat zijn wij, de grootouders, de kinderopvang voor elk moment. Zonder die gratis arbeid van zovele senioren zou heel ons economisch systeem moeilijk blijven draaien. Terwijl nu in de meeste gezinnen vader en moeder eropuit moeten trekken om alle behoeften van het gezin te betalen, zijn de opa’s en oma’s de redders in nood. Natuurlijk worden die inspanningen niet opgenomen in het Bruto Binnenlands Product. Economisch gezien bestaan die uren niet. Maar mochten ze in de echte wereld ook niet bestaan, dan draaide de economie vierkant. Eerlijk gezegd moeten we toegeven dat dat vierkant draaien ook nu wel veel voorkomt, maar dat is een andere kwestie. 

Hoe goed opvang vaak ook is, niets gaat boven de opvang in de familie

Terwijl de gezinnen kleiner zijn geworden en bijna geen gehuwde personen bij de ouders inwonen, is de rol van de grootouders als mede-opvoeders zeker niet kleiner geworden. Een win-win situatie. Grootouders worden actief en jong gehouden door de zorg voor de kleinkinderen. De ouders krijgen op die manier toch nog wat ruimte om te werken en kinderen op te voeden en de kleintjes hoeven niet altijd naar betaalde opvang te gaan. Hoe goed die opvang vaak ook is, niets gaat boven de opvang in de familie. 

Maar nu, na twee maanden de handen vol, krijgen de senioren een deel van hun vrijheid terug. Niet te lang natuurlijk. Net lang genoeg om daarna in topvorm te zijn tegen de herfstvakantie.

Te licht bevonden

04-08-2025

Heb je er al eens op gelet hoe je je, als je tenminste niet alles nauwkeurig bekijkt voor je koopt, laat misleiden? Misschien heb je het al ergens gelezen, maar onlangs is het me nog eens sterk opgevallen. Een bezoek aan een supermarkt levert soms rare resultaten op.

Waar het over gaat? Neem b.v. de rayon van de zuivelproducten, yoghurts en aanverwanten. Vroeger nam je zo’n grote pot van een bekend merk en je ging met 500 g naar huis. Intussen bevatten die potten bij veel merken maar 450 g meer, 10 % korting heet dat. Voor de producent natuurlijk, want als gebruiker ben je een stuk kwijt. Dan neem je een andere pot kefir, van een bekend Frans merk, mee. Staat onopvallend tussen die potten van 450 g, maar er zit maar 345 g in, een volume dat ze nog niet lang geleden hebben uitgevonden. Dat staat er overigens duidelijk op. Alleen zal de haastige klant onbewust denken dat hij evenveel koopt als wat in die andere potten zit. Meestal zal niemand daar echt op letten en zo is de voedingsindustrie weer de winnaar. 

Als de cafébaas uw pintje maar voor 90 % voltapt, zal je wél klagen

In een tijd waarin veel mensen toch wat moeten uitkijken wat ze kopen, is die misleiding in gewicht en volume toch echt bedroevend. Voor mij is het zelfs een vorm van bedrog. Bijna ongemerkt betekent dat voor de consument een soort inflatie. Minder product voor hetzelfde geld. Dat gebeurt niet enkel in de zuivel, ook in een aantal andere sectoren roomt de industrie stilletjes wat af. Och, dat is allemaal niet zo erg, zullen sommigen zeggen. Maar als b.v. de cafébaas uw pintje maar voor 90 % voltapt, zal je wél klagen. 

Eén oplossing: kijk goed na wat je koopt en welke inhoud die aankoop heeft. Als die gewichten plots een stuk gedaald zijn, laat het product dan staan en kies een merk dat wel de volle pot levert. Dan voel je je nadien niet opgelicht. 

Wat verandert er op 1 september?

17-07-2025

Voor één keer kijken we een eindje vooruit. 1 september is een geschikte datum om met nieuwe dingen te beginnen, al was het maar een nieuw schooljaar. Maar daar zijn wij, ouderen, definitief van verlost. Maar we blijven natuurlijk nieuwsgierig en willen dus wel weten wat er dan verandert.

Iedereen weet dat de meeste ongevallen in huis gebeuren. Daarom heeft de Vlaamse regering beslist dat vanaf die datum bij werken in huis vanop een hoogte (trapje, stoel) een valhelm verplicht is. Als die niet is gedragen, vervalt de verzekerbaarheid. 

Vanaf 1 september is het verplicht om een valhelm te dragen bij werken in huis vanop een hoogte zoals een trapje of stoel

Een andere maatregel met betrekking tot de veiligheid is de bepaling dat honden in publieke ruimtes niet langer aan de leiband moeten. Het volstaat dat de eigenaar of eventueel diegene die met de hond gaat wandelen, kan getuigen dat de hond totaal ongevaarlijk is. Wie toch aangevallen of gebeten wordt, dient te bewijzen dat hij of zij niets heeft gedaan om de aanval of beet uit te lokken. 

Ook voor kleine bestelwagens is er nieuws. Die mogen vanaf 1 september overal stationeren, zelfs op het voet- of zebrapad, op voorwaarde dat de vier richtingaanwijzers zijn geactiveerd. Ten slotte komt er een wetswijziging over stand-up comedy. Die mag voortaan niet meer door politici worden uitgeoefend, enkel door amateurs. 

Over een aantal minder belangrijke zaken zoals het klimaat, de bouwstop, PFAS en het afbouwen van de provincies is er nog geen definitieve beslissing gevallen. 

Geen zorgen: alles wat hierboven staat is verzonnen. Althans … voorlopig toch! 😉

Vooruit? Heel zeker

08-07-2025

Een van de schadelijkste en meest vernietigende overtuigingen van onze tijd is dat er geen morgen meer is. De toekomst is zo onzeker en wordt zo dreigend voorgesteld dat veel mensen geloven dat de enige oplossing is enkel in het hier en nu te leven. Wat er hierna, na ons, komt, daar hoeven we niet aan te denken. Dus: geniet, consumeer, leef alsof het allemaal niet op kan. 

Wat er hierna, na ons, komt, daar hoeven we niet aan te denken

Ook al lijkt dat een antwoord te zijn op de zwarte voorspellingen van de milieumensen en vele economen, het is geen goede reactie. We kunnen vandaag toch niet grenzeloos profiteren van het leven, zoals dat heet, als we daarbij moeten denken dat de generaties na ons minder of niets over zullen hebben. Op een kleine groep bevoorrechten na die in de weelde zullen baden en in afgesloten gemeenschappen, zwaar beveiligd, gaan leven. De rest zal meer dan ooit moeten wroeten om zich staande te houden. Op een lager niveau van welstand dan wij nu gewoon zijn. 

Toch bestaat de enige echte menselijke keuze erin het eigen leven te overstijgen. Ooit waren wij er niet en binnen afzienbare tijd zullen wij er niet meer zijn. Niet lang daarna zullen al onze sporen ook zijn uitgewist. Wat zijn we dan met dat profiteren geweest? Niets beter dan de redeloze dieren. 

Zonder die vlam van hoop wordt vandaag koud en droevig

Daarom zijn wij het voor onszelf verplicht vooruit te kijken, ons een toekomst te verbeelden waarin de meeste mensen een beter leven hebben. Daarom niet op materieel vlak (nog méér dingen brengen niet méér geluk), maar op menselijk vlak. De materiële levensstandaard ondergeschikt aan de psychologische. Het klinkt naïef optimistisch, maar zonder die vlam van hoop wordt vandaag koud en droevig. De verwrongen moderne mens moet veranderen in de werkelijke mens. Een hele opdracht. 

U aangeboden door …

25-06-2025

Ik moet het toegeven: ik heb heimwee. Niet naar vroeger toen alles beter was. Dat vroeger heeft eigenlijk nooit echt bestaan. We kleuren het gewoon mooier in omdat ons geheugen niet alles kan onthouden. Neen, mijn heimwee gaat naar een tijd waarin het mogelijk was naar radio te luisteren of televisie te kijken zonder die vreselijke reclameboodschappen. Die tijd is nu helaas al zo lang voorbij dat jongere mensen niet meer weten dat hij bestaan heeft. 

Mijn heimwee gaat naar een tijd waarin het mogelijk was naar radio te luisteren of televisie te kijken zonder die vreselijke reclameboodschappen

‘Dit programma wordt u aangeboden door… vul maar in: het revolutionaire frietvet, de keukenkampioen, het bier voor mannen, het supermegasnelle internet, enz.’ Het is blijkbaar niet meer mogelijk ook maar iets aan de luisteraar of kijker voor te schotelen zonder die waardeloze praatjes. Vroeger was dat soort verstoring voorbehouden aan de commerciële zenders en dat was eigenlijk vanzelfsprekend. Die waren niet voor niets commercieel. Maar er was ook nog een openbare omroep. Een omroep die zich met die verkooppraatjes niet moest bezighouden. Die kreeg toen van de overheid voldoende fondsen om goede programma’s te realiseren. De tijd waarin men nog geloofde dat radio en televisie de volksopvoeding konden ondersteunen. 

Intussen zijn radio en tv ook al door die commercialisering meer en meer gewoon opvulsels voor de geestelijke leegte geworden. Overal zap je van de ene ontspanning naar de andere, praattafels die het moeten afleggen tegen een behoorlijke cafégesprek, niet te vergeten voetbal en koers. Het mag vooral niet moeilijk zijn. De reclame heeft niet alleen de tijd in, tussen en na de programma’s veroverd. De commercialiteit is overal doorgedrongen. Want: de kijker kijkt toch. Er is dus maar één remedie (terugkeren naar de tijd zonder reclame kan niet): zet die toestellen eens af en ga iets anders doen waar je wél iets aan hebt. Dat zal beter zijn voor je fysieke én voor je geestelijke gezondheid. 

Grijze tijden

13-06-2025

Enkele jaren geleden klonken er overal alarmerende geluiden. Je zou bijna gedacht hebben dat er een spook door Europa waarde. Maar Karel Marx en Friedrich Engels zijn intussen bijna alleen nog historische figuren. Neen, dat spook waarvoor toen werd gewaarschuwd, heette de vergrijzing. Die zou een enorme bedreiging vormen voor de toekomst van ons land. De gemiddelde leeftijd stijgt en blijft stijgen, zodat de problemen omtrent de betaling van pensioenen en gezondheidskosten steeds moeilijker worden.

Goed nieuws voor ons, 60-plussers. We zitten blijkbaar minder in de weg dan enkele jaren geleden

Alleen is het thema nauwelijks nog in onze media terug te vinden. Hoewel het regeerakkoord er nog aandacht aan besteedt, lijkt het probleem voor de gewone man in de straat – met andere woorden: de gemiddelde televisiekijker – niet meer actueel. Goed nieuws voor ons, 60-plussers. We zitten blijkbaar minder in de weg dan enkele jaren geleden. Of misschien zijn wij geen nieuws meer? Zoals al het nieuws, is dat wat even heel erg brandend actueel was, snel totaal onbelangrijk. Niets om een babbelprogramma mee te vullen.

Of, laat ons eens optimistisch klinken, zou het kunnen dat economen ontdekt hebben dat die oudere mensen niet alleen verliesposten zijn? Veel ouderen kunnen zich immers nog wel wat permitteren. Ze zijn belangrijke consumenten, niet enkel wegens de dingen die ze voor zichzelf kopen, maar ook als kopers voor hun kinderen en kleinkinderen. Daarvoor wordt die grijze generatie, ondanks de vele kosten, toch nog belangrijk voor de economie. En is de economie niet het allerbelangrijkste in een samenleving? 

We moeten er als ouderen zélf in geloven dat wij de wereld mee kleur geven

Laten we er onszelf maar goed van overtuigen dat we meer kunnen bijbrengen dan het geld dat we besteden. We moeten er als ouderen zélf in geloven dat wij de wereld mee kleur geven. Is er iets beters dan de toekomst rooskleurig tegemoet zien? 

Alleen met velen

09-06-2025

In een maatschappij van relatieve overvloed (ja, relatieve, want niet iedereen deelt in die overvloed) is het geluksgevoel toch niet zo wijd verspreid. Heel wat mensen kampen met gevoelens van eenzaamheid en dat probleem is de voorbije jaren geleidelijk aan toegenomen. Vandaar ook dat vanuit verscheidene organisaties en zelfs vanuit de overheid campagnes tegen eenzaamheid worden gelanceerd. 

Eenzaamheid heeft dus niet zozeer te maken met alleen zijn, maar met het gevoel niet verbonden te zijn

Vaak wordt eenzaamheid verbonden met ouder wordende mensen. Jongeren die heel actief in het leven staan, zouden daar geen last van hebben. Niets is natuurlijk minder waar. Ook zij kampen met het probleem. Als iemand zich midden in een groep(je) plots realiseert dat hij of zij daar niet echt gezien wordt, kan een nog grotere eenzaamheid opduiken dan bij iemand die alleen thuis zit. Het heeft dus niet zozeer te maken met alleen zijn, dan wel met het gevoel niet verbonden te zijn. 

Campagnes om eenzaamheid tegen te gaan zijn natuurlijk positief, al was het maar omdat daardoor het probleem echt erkend wordt. Dat is alvast een begin. Maar zulke campagnes, hoe goed bedoeld ook, leveren zelden een blijvende oplossing. De manier waarop wij samen leven, daaraan moet gewerkt worden. Wat kan er dan wél gebeuren? Misschien moeten we afstappen van het verder digitaliseren en ‘efficiënter’ maken van allerlei zaken. Voor oudere mensen zou het een vooruitgang zijn dat heel wat zaken niet meer online moeten gebeuren, maar aan een loket. Overheidsdiensten, politie, banken, e.d.m. zijn steeds minder direct bereikbaar – zonder afspraak, geen hulp – en dat is gemakkelijk te verbeteren. In de winkels de zelfscan wegnemen zodat mensen aan een kassa een levende mens te zien krijgen. Maatregelen treffen om de buurtwinkels te laten herleven zodat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Als mensen dan meer kansen krijgen om anderen te ontmoeten, zullen ze eenmaal thuis beter alleen kunnen zijn, zonder zich eenzaam te voelen. 

Het bezoek na de diagnose

13-05-2025

Het leven kwakkelt wat, je wordt nu eenmaal ouder. Rondom je zie je geregeld  vrienden en goede bekenden verdwijnen. De ene op een zeg maar aanvaardbare leeftijd, maar wat aanvaardt een mens vandaag de dag nog als oud genoeg? Dankzij de medische wetenschap hebben we immers een stil gevoel van onsterfelijkheid opgebouwd. Wie geen negentig plus wordt, heeft eigenlijk de tijd niet gehad. Zo gaat dat.

Maar dan op een dag, eigenlijk niet zo helemaal onverwacht, want ja, er waren tekenen. Tekenen die nog niet zo onvermijdelijk duidelijk waren dat je ze aan allerlei andere oorzaken kon toeschrijven. En dat deed je dan ook. Je bent weer een beetje als een klein kind: wat je niet ziet, is er niet. Het is nu eenmaal gemakkelijker illusies in stand te houden dan de werkelijkheid onder ogen te zien. Tot op die dag dat het niet meer gaat de feiten te negeren.

Een ongevraagd en ongewenst bezoek, maar daar is ze dan toch maar, Mevrouw K

Je hebt bezoek gekregen. Een ongevraagd en ongewenst bezoek, maar daar is ze dan toch maar, Mevrouw K. Ook al wil je het eigenlijk niet echt weten, toch besef je dat je leven vanaf die dag er helemaal anders zal uitzien. Niet direct natuurlijk, want eerst moet alles nog grondig onderzocht en bevestigd worden. Daar hebben we hier nu eenmaal alle middelen voor. In zulke momenten beseft een mens hoeveel geluk hij heeft op dit plekje van de Aarde geboren te zijn. Stap voor stap begint de tocht met jouw bezoekster. 

Als je al dacht dat je alles netjes in handen had, dan wordt dat droombeeld snel verstoord. Je moet je onderwerpen, de route volgen die zij voor jou uitstippelt. Je wordt gescand, getest en bekeken. Vergeet het maar dat je een agenda had waarin je netjes kon vastleggen wat je wanneer zou willen doen. Jouw bezoekster laat zich niet leiden, zij neemt het stuur over. Het zal voortaan geregeld op wieltjes lopen, de wieltjes van een ziekenhuisbed. Dat is wat droevig, maar tegelijk ook het houvast dat je nu nodig hebt. Je bent niet hulpeloos overgeleverd. 

Eén ding echter is zeker: je kan en mag je niet zomaar overgeven

Van alles gaat er door je hoofd. Waarom moet mij dit overkomen? Had ik vroeger niet beter dit of dat gedaan? Hoe komt het toch dat ik niet eerder naar de dokter ben gestapt? Nu het zo ver is, zou je de tijd wel wat willen terugdraaien. Wat meer vooruitkijken om beter vooruit te zien. Maar nu moet je er wel doorheen.

Gelukkig word je er niet van, van dat gezelschap van mevrouw K. Eén ding echter is zeker: je kan en mag je niet zomaar overgeven. Bij het volle besef dat het vanaf nu elke dag anders zal zijn, hou je in gedachten wat je tot dusver in het leven allemaal hebt gekregen. Het geluk van een tijd waarin alles nog open voor je lag. De vreugde met zoveel mensen met wie je in al die jaren hebt mogen meeleven. De warmte van het gezelschap en bij enkelen de vriendschap. Was het echt nodig dit bezoek te krijgen om dat allemaal goed te beseffen? Misschien wel. Anders had je er nooit bij stilgestaan, of pas veel later.

Kijken in de toekomst is – gelukkig – onmogelijk. Maar de kunst zal nu zijn de kracht te vinden én te houden om niet alles uit handen te geven. Zoals de Franse schrijver-filosoof Camus schreef: “Au milieu de l’hiver, j’ai découvert en moi un invincible été” (Voor wie minder van het Frans houdt: midden in de winter heb ik in mezelf een onoverwinnelijke zomer ontdekt).

Je gezin, je familie, je vrienden, je lotgenoten geven je een hand

De reis zal niet gemakkelijk zijn, er komen zeker momenten, dagen van vertwijfeling, angst, spijt misschien. Maar daarnaast is er de zekerheid dat je het niet allemaal alleen moet afstappen. Je gezin, je familie, je vrienden, je lotgenoten geven je een hand. En dan niet te vergeten de hele medische wereld, de artsen en verpleegkundigen, de organisaties die zich met de ziekte en zieken bezighouden. Je weet, je beseft dat er zoveel begeleiders jouw reis meemaken. Dus kom op, klaar voor de reis. We komen op tegen kanker.

A. Morfati

Veilig en/of vrij?

02-04-2025

Je doet er als stad alles aan om je ‘op de kaart te zetten’. Je betaalt duizenden euro’s om de Ronde van Vlaanderen in je centrum te laten aankomen. Maar dan plots krijg je veel meer aandacht omdat er in het Woonzorgcentrum onaanvaardbare zaken gebeuren. Het leven is niet eerlijk. Opeens sta je dan voor een paar weken overal in het nieuws. Natuurlijk, heel spoedig is die storm ook wel over, want er zal wel ergens een of andere BV een been breken of zijn kat verliezen en dan is dat hier allemaal vergeten. 

Plots krijg je veel meer aandacht omdat er in het Woonzorgcentrum onaanvaardbare zaken gebeuren

Intussen krijg je een luide roep om meer controle, meer veiligheid, meer ‘procedures’. Kortom, men wil alles nog wat meer reglementeren. Want, veiligheid is het allerbelangrijkst. Natuurlijk, we moeten durven veronderstellen dat mensen in een WZC veilig kunnen leven. Het soort mishandelingen die in Oudenaarde gebeurd zijn, kan echt niet. Politie en justitie zullen daar dan ook terecht tegen optreden. Het tumult in de media en de lokale politiek zou daar ondergeschikt aan moeten zijn. 

Eén zaak is echter zeker: niemand kan zulke dingen helemaal voorkomen. Mensen zijn vaak  onvoorspelbaar en oncontroleerbaar. Dat lossen we met geen enkele wet, regel of procedure op. Tenzij we natuurlijk tot in het extreme willen gaan en een politiek systeem uitbouwen waarin de controle en de veiligheid boven alles gaan. Waarin de ene de andere controleert en alle fouten, vergissingen, tekortkomingen onmiddellijk gemeld worden. Zo’n systeem heeft al bestaan en bestaat nog, maar wij zijn blij dat dat niet bij ons is. We veroordelen landen die op die manier werken. De hele roep om die wandaden te voorkomen door nog meer regeltjes en rapporten is dan ook kortetermijnpolitiek. 

Mensen zijn vaak onvoorspelbaar en oncontroleerbaar, dat lossen we met geen enkele wet, regel of procedure op

Pleit ik voor straffeloosheid? Zeker niet. De daders moeten op een goede manier worden aangepakt, vooral met het oog op de/hun toekomst. De slachtoffers moeten worden geholpen. Maar voor de rest moet het vertrouwen in de ander worden hersteld. “De meeste mensen deugen”, schreef een Nederlandse journalist in zijn boek en laat dat het uitgangspunt zijn waarmee we naar de wereld kijken. Het maakt het leven alvast een stuk positiever en aangenamer. 

Doodgewoon of gewoon dood?

19-03-2025

Hoe zit het ermee? Heb je de noodvoorraden al opgeslagen? Pakken toiletpapier in de eerste plaats, dat hebben we bij corona geleerd, nietwaar. Voor de rest de vriezer goed gevuld met voedsel dat een langere tijd bewaard kan worden. Een beetje jammer natuurlijk als de elektriciteit het dan ook zou begeven. In elk geval genieten sommigen van deze sfeer van angst en dreiging. Eindelijk hebben we bijna zelfs een Minister van Oorlog. Zo’n kans, daar had niemand toch van durven dromen? 

Eindelijk hebben we bijna zelfs een Minister van Oorlog

Of vind je het ook allemaal eerder zorgwekkend omdat er precies alles aan wordt gedaan om ons te wennen aan zo’n oorlog? Diegenen die nu op de eerste rij staan om de geesten daarvoor warm te maken, hebben natuurlijk geen enkel besef van wat oorlogstijd écht inhoudt. Zoals jij, beste lezer, wellicht ook pas nà die tweede oorlog het licht hebt gezien. Oorlog is voor ons in dit land dan ook vooral geschiedenis of een gebeurtenis die zich elders afspeelt, het liefst ver weg en met mensen die er wat anders uitzien dan wij. In onze kijkkasten kunnen we dan alles volgen en even medeleven, om zo snel mogelijk daarna toch maar De Kampioenen, Thuis of Familie te kijken. Want, eerlijk gezegd: laat ons toch nog wat met rust. 

Oorlog is voor ons in dit land vooral geschiedenis of een gebeurtenis die zich elders afspeelt

Natuurlijk zorgen de ontwikkelingen in de wereld niet echt voor grote gerustheid. Diegenen die het het meest voor het zeggen hebben, lijken op dit moment geen toonbeelden van menselijkheid te zijn. Of je nu links of rechts kijkt, het is geen opwekkend schouwspel. Maar wij, de vergeten doodgewone burgers, wat kunnen wij nu doen? Alvast niet meegaan in de koortsdroom van geweld die ons wordt voorgespiegeld. Het is meer dan ooit tijd om duidelijk te kiezen voor de andere weg: diplomatie, onderhandelingen, compromissen. Oh ja, compromissen. Niemand kan altijd alles hebben en dus moeten we streven naar evenwicht. Wij, die gewone burgers, kunnen enkel onze stem laten horen bij diegenen die wij verkozen hebben. Het is immers de taak van de politiek tegenstrijdige belangen te verzoenen en een leefbare samenleving te maken. Het is politiek gezien een interessante periode. Nu eens kijken wie hier orde op zaken brengt. Dat is meer dan een wens, het is een opdracht. 

Abonneer op André Vansteenbrugge