Muziek bij dementie

03-05-2022

Ons Maria vergat af en toe de draad in haar verhaal. Het lag op het puntje van haar tong, en toch leek het zo ver weg. Herinneringen die plotseling verdwenen, en mensen die nog maar een schim waren van wat ze ooit betekenden. Maar zingen, dat deed ze steeds uit volle borst: “Edelvrouwe van mijn Vlaanderen, Burchtgravinne van mijn herrt, gij weet, moeder, gij allene, dat ik gans de uwe werd.” En even leek ze net als vroeger.

Hoe erger de ziekte wordt, hoe meer de persoon de controle verliest over zijn eigen leven

Bij mensen met dementie gaat het functioneren van de hersenen achteruit. Zenuwcellen, of de verbinding tussen cellen, gaan kapot. De eerste signalen van vergeetachtigheid treden op, maar dat is niet bij elke vorm zo. Het gedrag, de stemming en de persoonlijkheid kunnen ook veranderen. Alles lijkt plots verwarrend, met uitingen als angst of woede tot gevolg. Het leervermogen, taalgebruik en het begrijpen en uitvoeren van dagelijkse taken worden steeds moeilijker. Hoe erger de ziekte wordt, hoe meer de persoon de controle verliest over zijn eigen leven.

Muziektherapie

Hoewel 1 op de 5 mensen te maken krijgt met dementie, bestaat er nog geen medicijn. Maar muziek, dat blijkt een wondermiddel om opnieuw contact te maken met mensen die eigenlijk niet meer aan een gesprek toekomen. Muziek zou één van de laatste zaken zijn die uit ons brein verdwijnt. Vaak zijn belangrijke momenten in ons leven gekoppeld aan liedjes. Door deze liedjes opnieuw te beluisteren, kunnen heel wat vergeten herinneringen, emoties en verhalen naar boven komen.

Belangrijke momenten in ons leven zijn vaak gekoppeld aan muziek

Muziek zal dementie niet genezen, of het proces vertragen. Maar de positieve effecten, die maken het leven van je naasten een stuk aangenamer. Zo wordt het als therapeutische behandelmethode ingezet om de sociale, emotionele en cognitieve vaardigheden van mensen met dementie te verbeteren. Of je nu samen in stilte naar muziek luistert, danst of de teksten luidkeels meebrult – muziek doet mensen met dementie herleven.

Positieve effecten van muziek

Stimuleert beweging. Door te bewegen, van mee tokkelen tot dansen, begrijpen mensen met dementie meer en kunnen ze sommige taken zelfstandig uitvoeren. Want stilzitten, dat is achteruitgaan.
Roept oude herinneringen op en maakt heel wat emoties los. Zo is muziek een laagdrempelige manier om mensen met dementie te bereiken. Bij muziek wordt hetzelfde gebied gestimuleerd als bij taal. Daarom dat mensen met dementie vaak niet meer tot een gesprek komen, maar wel plots de tekst van een lied uit hun jeugd kunnen meezingen.
Ontspant bij drukke momenten en bij veel prikkels (drukte, bezoek,...). Vaak zijn mensen met dementie in de avond onrustiger, waar zachte muziek de nodige afleiding kan vormen. Het kan gevoelens van angst en depressie sterk verminderen.
Verbetert de slaapkwaliteit.

Zelf uitproberen?

Wil je graag zelf het effect van muziek beleven op een naaste met dementie? Probeer het met een zelfgemaakte afspeellijst met nummers van toen, of nummers gelinkt aan belangrijke momenten. Denk aan een trouwdag, jeugdvereniging of concerten die de persoon heeft bijgewoond. Ook online kan je heel wat muziek vinden. Van YouTube, met muzieklijsten tussen de jaren ’30 en ’80, tot een online radiostation. Radio-remember, bijvoorbeeld, draait elke dag muziek gericht op ouderen met dementie. Of het zangproject De Stem van ons Geheugen organiseert meerdere contactkoren voor mensen met dementie en hun mantelzorgers, waar samen gezongen wordt.

Klinkt als muziek in de oren, he?

S-Plus vervult Hartenwens van Charel

door Melissa Tihange

05-09-2022

Nog eens met de duiven spelen. Dat was de eenvoudige wens van de 81-jarige Charel Borremans uit Rijkevorsel. Binnen het project ‘Hartenwens’ vervult S-Plus ieder jaar een aantal wensen en dromen van oudere senioren. Van een helikoptervlucht tot een uitstap naar zee met familie – alles is mogelijk. Deze keer was het de beurt aan Charel en mocht hij 4 september een duivenwedstrijd meemaken.

Charel kreeg ooit enkele duiven cadeau. Duivensport was populair en samen met een 50-tal andere leden van de duivenvereniging werden wekelijks wedstrijden georganiseerd. “Op zaterdag werden de duiven gelost. Op zondag moest je vroeg opstaan en wachten tot de duiven gingen ‘vallen’. Met goede duiven ging dat snel, bij anderen duurde het soms wat langer. Er is zelfs één keer een duif verloren geraakt. Deze werd uiteindelijk in Limburg teruggevonden, maar dat was te ver voor Charel. Van hem mocht de duif daar blijven.”

Zijn hobby als duivenmelker moest hij stopzetten, maar zijn interesse ging niet weg

Op 63-jarige leeftijd kreeg Charel een herseninfarct (CVA), waardoor hij niet meer thuis kon blijven wonen. Zo is hij op jonge leeftijd in het woonzorgcentrum Prinsenhof in Rijkevorsel terecht gekomen. Zijn hobby als duivenmelker moest hij stopzetten, maar zijn interesse ging niet weg. Geregeld ziet hij vanuit zijn kamer nog duiven voorbijvliegen. “Hij zou zo graag nog eens met de duiven spelen met een echte duivenmelker. En nadien genieten van frietjes met stoofvlees.”

Zo gewenst, zo gedaan, denkt S-Plus. Zondag 4 september beleefde Charel een dag om niet snel te vergeten. In samenwerking met de Duivenbond van Rijkevorsel en het woonzorgcentrum mocht hij genieten van de ‘vallende duiven’ in de tuin van duivenmelker Jef.

Ouderen in een woonzorgcentrum weten nog heel goed wat ze graag willen, maar een deel van hun bewegingsvrijheid is ingeperkt. Zelfbeschikkingsrecht is echter belangrijk, ook als je ouder bent. Want wanneer vroegen ze het laatst ‘wat wil jij nog eens doen?’ of ‘wat wil jij nog eens eten?’. En hoe simpel kan dan het antwoord zijn: een duivenwedstrijd meemaken, en frietjes van de frituur!

Foto's van Frank Van Hollebeke

Heb je zelf een hartenwens of ken je iemand met een grote droom?
Contacteer ons op info@s-plusvzw.be of bel ons op 02 515 02 06.

Abonneer op Melissa Tihange