Ouder worden is een onderwerp dat ons allen bezighoudt. Waar komt die ineens vandaan? Hoe gaan we daarmee om? Hoe kunnen we nog een aangenaam, gevarieerd en betekenisvol leven leiden? Dienen er nog uitdagingen aangegaan? Dit zijn ook de vragen die de inmiddels 82-jarige Duitse auteur Elke Heidenreich zich stelt in haar boek Ouder Worden. Er was toch iemand die ooit zei: de kunst van het leven is om jong te sterven, maar wel zo laat mogelijk.
Er was toch iemand die ooit zei: de kunst van het leven is om jong te sterven, maar wel zo laat mogelijk
Ze stelt dat voor haar één ding duidelijk is: ze is een vrouw die nooit moeder is geworden (omdat ze het niet wilde, had op heel jonge leeftijd een abortus), die dus ook geen oma moet of mag zijn, die altijd alleen haar eigen leven kon leiden, die natuurlijk anders oud wordt dan iemand in gezinsverband. Het is dus een heel andere manier van leven. En een heel ander leven kent ook een heel andere ouderdom.
Heidenreich (debuteerde in 1992 met de verhalenbundel Kolonien der Liebe) studeerde theaterwetenschappen, werkte jarenlang voor de radio en televisie, was boekrecensent en journalist. Ze is single, heeft geen familie, haar huidige 28 jaar jongere levenspartner is een wereldvreemde musicus die als mantelzorger niet geschikt is. Dat is de realiteit. Daar stelt ze zich in. Vol enthousiasme blikt ze terug op een opwindend leven: 23 keer verhuisd, 23 woningen in acht verschillende steden met verschillende partners, uit elkaar gegaan en opnieuw begonnen. 'Een heel slopend programma', schrijf ze. Ook ziekten zijn haar niet bespaard gebleven, definitief afscheid nemen van vrienden ... maar telkens was er een nieuw begin.
Een heel ander leven kent ook een heel andere ouderdom
Tot op vandaag is Heidenreich teveel met leven bezig. Dus is denken aan de dood niet van toepassing. Over de dood zegt ze dat er heel verschillende manieren zijn, van heel wreed en eenzaam tot vredig en licht. Ze stelt zich de vraag waarom mensen niet accepteren dat niemand onsterfelijk is. Ze benadrukt het feit dat we niet allemaal even oud worden. Mensen die altijd hard gewerkt hebben, merken eerder dat ze oud worden en merken op latere leeftijd de gevolgen van hun leven, zoals lichamelijke aftakeling. Armoede, eenzaamheid, een leven vol zorgen: dit alles heeft invloed op ouder worden. Goed ouder worden is een gevolg van de omstandigheden in je leven, maar ook van het geluk dat je in je leven hebt gehad.
Heidenreich is zich zeer bewust van haar bevoorrechte situatie en toont in haar boek veel dankbaarheid. Herhaaldelijk legt ze uit hoe haar veilige leven nu een positieve invloed heeft op haar ouder worden. 'Dankbaar om oud te zijn in een democratisch land waar geen oorlog heerst', - schrijft ze. Ze kan blijven werken en genieten van het succes van dit dun hardcover boekje van 160 pagina's dat in Duitsland met meer dan een half miljoen exemplaren het bestverkochte boek van 2024 was.
Ze stelt zich de vraag waarom mensen niet accepteren dat niemand onsterfelijk is
Ouder worden (oorspronkelijke titel: Ältern) bestaat niet enkel uit de persoonlijke gedachten van de auteur maar ook uit een reeks literaire citaten van o.a. Simone De Beauvoir, Voltaire, Schopenhauer, Dylan Thomas, Oscar Wilde over ouder worden.
Enkele van mijn favoriete citaten zijn: 'Wanneer je wat onderneemt, in beweging blijft, je misschien maatschappelijk inzet, je leven structuur geeft, dan wordt gewoon voortvegeteren een vervuld bestaan. Mits je gezond bent natuurlijk. Al durf ik wel te beweren dat je eerder ziek wordt van nietsdoen dan van doen.'/'Ik zie de ouderdom niet als een vijand; eerder is de tijd de vijand, de verstrijkende, zo snel wegvloeiende tijd.'/'(...) Het gaat er niet om hoe óúd je wordt, maar hóé je oud wordt.'
Aanschaffen dit wijs, eerlijk èn persoonlijk boekje! En misschien zoals de auteur zich voorneemt nooit zinnen beginnen met 'vroeger ...' Vroeger was niet alles beter. En wat er vroeger was, dat boeit vandaag de dag geen hond meer. Leven in het nu. Leven alsof het je laatste dag is. Dat is de boodschap!