Hoe is het met onze woonzorgcentra?

Wat moeten we denken van al de negatieve berichten die tot bij ons komen over de woonzorgcentra? Kan er op zorg winst gemaakt worden? Vinden we het normaal dat commerciële bedrijven, met dagprijzen die schommelen tussen 60 en 70 euro, kwetsbare mensen en medewerkers in de kou laten staan wanneer het op een bepaald moment te weinig opbrengt? En hoe is het gesteld met de inspectie? Veel vragen dus, die we graag voorleggen aan Christel Geerts.

Als gerontologe aan de VUB is ze al jarenlang bezig met onderzoek naar woonzorgcentra. Daarnaast zit ze als expert in de beheerraad van S-Plus, en sinds kort is ze ook voorzitter van Solidaris. Haar kijk op de woonzorgcentra is dan ook heel ruim, vanuit de zorgverlening, maar ook vanuit Solidaris en S-Plus als belangenverdediger en middenveldspeler.

Negatief beeld niet veralgemenen

“We krijgen de laatste tijd inderdaad wel wat negatieve berichten uit de sector. Maar ik wil absoluut benadrukken dat heel veel mensen die in deze sector werken heel erg hun best doen. Veel mensen beleven mooie dagen terwijl ze in een woonzorgcentrum wonen. Ik zeg ook niet per toeval wonen, omdat dat een beetje de nieuwe zienswijze is. Mensen komen daar wonen.

We moeten de sector koesteren

Het personeel, in al zijn verscheidenheid, zowel de kine, de ergo, diegenen die het eten maken, diegenen die de kamer poetsen, de verpleegkundigen, staan ten dienste van de bewoners. Het is niet meer zoals vroeger waar ze enkel geïnteresseerd waren in het aantal medicijnen en de fysieke zorgen die nodig zijn. Er wordt een totaalzorg gegeven. In heel wat woonzorgcentra gaat het goed. We moeten de slechte voorbeelden aan de kaak stellen. Maar tegelijkertijd moeten we opletten dat we het negatieve beeld niet veralgemenen. Je zal maar in die sector werken en overladen worden met een hele hoop zonden en foute veronderstellingen. Ik vraag wel eens aan senioren of ze hun kleinkinderen in de zorg voor ouderen zouden laten stappen. Er is bijna niemand die zijn hand opsteekt. Dat is een kwalijke evolutie.”

Naar een ander soort controle

“We moeten de sector koesteren, en er natuurlijk tegelijkertijd heel streng op toekijken dat de kwaliteit voor de personen die daar wonen én de kwaliteit voor het personeel in orde is. In principe heeft de overheid daar alle instrumenten voor in handen. Er kan altijd inspectie komen. Een bemerking die vaak gemaakt wordt, is dat men voornamelijk nakijkt of de documenten in orde zijn en alle attesten kloppen. Er moet misschien ook meer gecontroleerd worden daar waar zorg gegeven wordt. Of de mensen zich daar goed voelen, of ze daar thuis zijn, zichzelf kunnen zijn en er rekening gehouden wordt met hen. Al dat soort zaken zou ik graag meer in de inspectie naar voor zien komen.”

Geen winst op de meest kwetsbaren

“Zoals gezegd, zijn er wel wat aandachtspunten. Op basis van een open brief, die mede ondertekend is door Solidaris, klagen we aan dat in een groot aantal private trusts geldstromen gebeuren die niet correct zijn. Men rekent aan het woonzorgcentrum allerlei zaken aan, waarvan het niet altijd duidelijk is voor welke diensten dit is. Op die doorrekening naar die grote concerns zit uiteraard de winst. Dat is een model dat we moeten bevechten met elke vezel in ons lichaam. Dat is niet billijk. Het is op een flagrante manier een winstmodel opzetten voor diensten die vaak nog niet eens geleverd zijn. Ik ben wel blij dat Solidaris daar een sterk signaal heeft kunnen geven.”

Kwaliteit voor bewoner en personeel

“De eerste stap is al gezet. Het woonzorgcentrum is een woonplek geworden waar verschillende zorgverleners aanwezig zijn, allemaal van groot belang voor de bewoners. Naast het welzijn van de bewoners en de aandacht voor hen, is ook de aandacht voor het personeel zelf belangrijk. Er moet vooral voldoende personeel zijn. We zitten echter met een krapte op de arbeidsmarkt. We hopen daarom toch dat de overheid daar soepel in is. Om aan de slag te gaan met bijvoorbeeld tussencategorieën van verzorgend personeel. Het is niet dat je dat tekort met een vingerknip kan oplossen, maar met wat creativiteit kan je toch meer handen in het woonzorgcentrum voorzien, zonder dat je inboet op kwaliteit. De kwaliteit moeten we kunnen borgen, we moeten daar streng op toezien. Ik hoop voor de sector dat er wel gezorgd wordt dat je op de duur niet meer mensen nodig hebt die de administratie aan het doen zijn, dan mensen die met de mensen bezig zijn. Dat moet de essentie blijven.”

Kwaliteit peilen bij de bewoner zelf

“Vanaf juni zal het verplicht worden om van iedere bewoner een BelRAI instrument af te nemen. Dat is eigenlijk een soort van uitgebreid 'profiel'. Dat is goed, omdat men gaat kijken naar de bewoner zelf, niet vanuit het perspectief van wat hij niet meer kan, maar wat hij net wel nog kan. En vooral, hoe ziet de persoon het zelf? Het gaat dus niet meer enkel over de pilletjes en de wondjes, maar ook over het sociale en het psychische. Dat is een goede evolutie.

Goede zorg kost geld, aan ons de opdracht dat iedereen die goede zorg krijgt

Het nieuwe systeem zal wel heel wat tijd en energie vragen van de mensen die in een woonzorgcentrum werken. Bovendien zijn ook de vorige zaken waarop men moet scoren niet afgeschaft. Daar hopen we uiteraard ook op een overheid die knopen doorhakt. Een goede monitoring van de kwaliteit van de zorg, absoluut, maar we willen niet dat de mensen daar op den duur fulltime mee bezig zijn. De papieren versie van kwaliteit, dat is niet waar we voor staan.”

Betaalbaarheid blijft een hekel punt

“Het is een open deur intrappen dat we vanuit onze beweging, met S-Plus voorop, al jaren pleiten voor de betaalbaarheid van de woonzorgcentra. Maar goede zorg kost geld! We doen niet mee met roepen om zorg te bieden aan dumpingprijzen. We zien de oplossing eerder in een sterke overheid. Een overheid die toeziet dat die goede zorg geleverd wordt, dat daar een billijke vergoeding tegenover staat en vooral dat iedereen in een woonzorgcentrum terecht kan. Wat vandaag in grote mate het geval is, want als mensen niet voldoende middelen hebben, is er nog steeds een OCMW die kan bijpassen. We zouden dat uiteraard liefst willen vermijden.

Maar de basisbekommernis is niet de laagste prijs, ten koste van alles. Onze ouderen hebben recht op goede zorg, en dat zal iets kosten. Aan ons de opdracht om te maken dat iedereen ook die goede en warme zorg krijgt.” Ook met S-Plus willen we de eis uit de open brief mee ondersteunen. Laat de middelen integraal naar de zorg en de medewerkers gaan, en niet doorstromen naar de vastgoedfondsen of aandeelhouders.

Wil je graag de petitie ondertekenen?
Dat kan op: Laat middelen van overheid naar zorg en medewerkers gaan, NIET naar vastgoedfondsen of aandeelhouders - Petities.com

Dit is een artikel uit S-Plus Mag april-mei-juni 2023. Lees hier nog meer artikels.